Dobrostan psychiczny wiąże się z wysokim poziomem zadowolenia z życia. Wpływają na niego:

samoakceptacja (czy szanuję i akceptuję siebie?);
rozwój osobisty (czy doskonalę swoje umiejętności, zdobywam nowe kompetencje?);
cel w życiu (czy wiem, na czym mi zależy? czy widzę sens w swoich dążeniach?);
panowanie nad otoczeniem (czy mam wpływ na środowisko, w którym żyję? czy angażuję się w jego kształtowanie?);
autonomia (czy kieruję się własnymi przekonaniami? czy samodzielnie podejmuję decyzje?);
pozytywne relacje z innymi (czy mam umiejętność budowania głębokich i znaczących więzi z ludźmi?).

Dlaczego zdrowie psychiczne jest ważne?

Zdrowie psychiczne jest jednym z trzech aspektów zdrowia – obok zdrowia fizycznego i społecznego. Leży u podstawy dobrego samopoczucia oraz harmonijnego funkcjonowania w społeczeństwie. Wpływa na jakość życia oraz poziom spełnienia i satysfakcji życiowej. Zaniedbywanie tej sfery może prowadzić do poważnych konsekwencji dla jednostki i jej otoczenia.

Zaburzenia psychiczne

Choroby psychiczne są coraz bardziej rozpowszechnionym problemem zdrowotnym na świecie. Stanowią jedną z głównych przyczyn niepełnosprawności.

Do najczęstszych zaburzeń zdrowia psychicznego należą: depresja, zaburzenia lękowe (m.in. zespół lęku uogólnionego, zespół lęku panicznego, fobia specyficzna, fobia społeczna, agorafobia, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne), bezsenność i uzależnienia od substancji psychoaktywnych. Dane statystyczne pokazują, że rośnie liczba samobójstw i prób samobójczych. W związku z tymi niepokojącymi tendencjami eksperci zwracają uwagę na palącą potrzebę zwiększenia dostępu do specjalistycznej pomocy dla osób mających problemy na tle psychicznym, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży.

Pomoc psychologiczna

Utrzymujące się przygnębienie, niskie poczucie własnej wartości, nasilony lęk i niepokój, problemy ze snem – to tylko niektóre objawy, które warto skonsultować ze specjalistą.

Niejednokrotnie samodzielne poradzenie sobie z problemami związanymi z psychiką jest bardzo trudne lub wręcz niemożliwe.

Do metod leczenia zaburzeń psychicznych należy psychoterapia prowadzona w różnych nurtach (np. poznawczo-behawioralnym) oraz farmakoterapia. Często stosowane są np. leki przeciwdepresyjne z grupy SSRI (inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny).

Specjaliści zajmujący się sferą psychiki człowieka to przede wszystkim:

Psycholog – oferuje pomoc psychologiczną i wsparcie w przezwyciężaniu bieżących trudności. Nie prowadzi psychoterapii ani nie ma uprawnień do przepisywania leków. Po wywiadzie i zdiagnozowaniu problemu może zarekomendować wizytę u odpowiedniego specjalisty.
Psychoterapeuta – specjalista uprawniony do prowadzenia psychoterapii. Do psychoterapeuty najlepiej zgłosić się po wcześniejszej konsultacji psychologicznej lub wizycie u psychiatry. Psychoterapia jest prowadzona według określonej metody, ma jasno wyznaczone cele i stanowi część ustalonego planu leczenia.
Psychiatra – lekarz medycyny, uprawniony do przepisywania leków, wystawiania zwolnień lekarskich i skierowań. Należy się do niego zgłosić, jeśli występują objawy o znacznym nasileniu, a codzienne funkcjonowanie jest istotnie zaburzone.

Nie trzeba cierpieć na poważną chorobę psychiczną, aby szukać pomocy u psychologa. Jeśli czujesz, że taka forma wsparcia może być dla Ciebie korzystna, jest to wystarczający powód, aby po nią sięgnąć.

Jak dbać o zdrowie psychiczne?

O swoją kondycję psychiczną warto zadbać z nie mniejszym zaangażowaniem niż o zdrowie fizyczne. Podstawowa zasada brzmi: pielęgnuj to, co Ci służy, i postaraj się zmniejszyć wpływ czynników pogarszających Twoje samopoczucie.

Na jakie aspekty należy zwrócić uwagę?

Regularna aktywność fizyczna – wybierz formę ruchu, która sprawia Ci przyjemność. To może być jazda na rowerze lub rolkach, spacery, zajęcia tańca, trening na siłowni czy pływanie. Na aktywność fizyczną poświęcaj przynajmniej 30 minut dziennie.
Prawidłowa dieta – odżywiaj się w sposób zbilansowany, tak aby dostarczać organizmowi niezbędnych witamin i minerałów. W ten sposób unikniesz niedoborów żywieniowych, a co za tym idzie – braku energii, problemów z koncentracją i innych uciążliwych objawów. Ważne dla utrzymania dobrego samopoczucia są zwłaszcza witaminy z grupy B.
Unikanie używek – używki takie jak alkohol i papierosy dają chwilową ulgę od stresu, ale prowadzą do uzależnienia i pogłębiają cierpienie psychiczne w dłuższej perspektywie. Zamiast sięgać po używki, wykorzystuj zdrowe sposoby na regulację emocji (np. wspomnianą już aktywność fizyczną).
Odpowiednia ilość i jakość snu – śpij 7-9 godzin dziennie i przestrzegaj zasad higieny snu. Pamiętaj, że niedobór snu prowadzi do obniżenia nastroju i pogorszenia możliwości radzenia sobie z trudnościami.
Odpoczynek – regularnie przeznaczaj czas na aktywności, które relaksują Cię i przynoszą Ci radość. Przeciążenie pracą może doprowadzić do wyczerpania i spowodować wypalenie zawodowe.
Więzi z innymi ludźmi – dbaj o ważne dla Ciebie relacje. Mając bliskich w swoim otoczeniu, możesz dzielić się z nimi radościami i zmartwieniami, a także samemu dawać oparcie i wnosić coś wartościowego.
Redukcja stresu – znajdź sposób na skuteczne radzenie sobie z nadmiernym napięciem. Pomóc mogą np. ćwiczenia oddechowe, łagodna aktywność fizyczna, relaksująca muzyka czy spędzanie czasu w otoczeniu przyrody.
Zdrowe myśli – ważne w utrzymaniu dobrego samopoczucia jest racjonalne myślenie, unikanie ograniczających schematów myślenia i zniekształceń poznawczych. Pamiętaj, że Twoje myśli to jedynie interpretacja rzeczywistości, a nie rzeczywistość jako taka. Doceniaj drobiazgi w swoim życiu i skoncentruj się na chwili obecnej, bez zadręczania się przeszłością czy zamartwiania tym, co może się zdarzyć.