Jakie badania profilaktyczne dla kobiet?

8 marca to międzynarodowy dzień kobiet, szczególnie w tym dniu Panie, podobnie jak panowie, powinny pamiętać, aby regularnie wykonywać badania diagnostyczne, aby jak najszybciej wykryć ewentualne nieprawidłowości i choroby we wczesnym stadium rozwoju. To, jakie badania należy wykonać zależy w dużym stopniu od tego, w jakim wieku jest pacjentka. Wraz z wiekiem zmieniają się bowiem zagrożenia, na jakie narażone są kobiety. Coraz więcej pań zwraca uwagę na profilaktykę, gdyż jest ona podstawą wczesnej diagnostyki wielu poważnych chorób jak np. choroby nowotworowe.

Spis treści:

1. Badania profilaktyczne kobiet po 20
2. Badania profilaktyczne kobiet po 30
3. Badania profilaktyczne kobiet po 40
4. Badania profilaktyczne kobiet po 50
5. Wizyta u ginekologa jak często?
6. Badania dla kobiet w każdym wieku

Badania profilaktyczne kobiet po 20

Badania profilaktyczne ważne są w każdym wieku, także u kobiet, które dopiero co wkraczają w dorosłe życie. Do standardowych badań, które zalecane są pacjentkom w każdym wieku należą: morfologia, a także badanie ogólne moczu. Oba badania należy wykonywać nie rzadziej niż co 2–3 lata. Ponadto, panie powinny również wykonać lipidogram. W ramach lipidogramu sprawdza się, w celu np. wczesnego wykrycia rodzinnych zaburzeń gospodarki lipidowej (tłuszczowej), stężenia cholesterolu całkowitego, ale także frakcji LDL i HDL oraz trójglicerydów. Badanie to umożliwi podjęcie działań zapobiegawczych, takich jak zmiana trybu życia, aby przeciwdziałać wystąpieniu chorób sercowo-naczyniowych.

Ważne są także raz w roku, pomiary ciśnienia tętniczego. Oczywiście w przypadku kobiet, tak jak i mężczyzn, ważne są regularne kontrole stomatologiczne. W przypadku pań bardzo ważne są również badania ginekologiczne, podczas których pobierany jest wymaz do kontroli cytologicznej. Badania należy rozpocząć 3 lata po inicjacji seksualnej, a od 25. do 29. roku życia cytologię zwykłą wykonywać co 3 lata. Trzeba także pamiętać o samodzielnym badaniu piersi, co jest bardzo ważne we wczesnym wykrywaniu raka piersi. Badanie należy przeprowadzać co miesiąc, pamiętając, że wykonuje się je pomiędzy 6. a 9. dniem cyklu. Badanie ginekologiczne oraz badanie piersi przez lekarza powinno się odbywać nie rzadziej niż co 3 lata.

Badania profilaktyczne kobiet po 30

Po 30 urodzinach profilaktyka nadal jest ważna. Należy nie rzadziej niż co 2–3 lata badać morfologię i wykonywać badanie ogólne moczu. Nadal ważny jest także lipidogram (cholesterol całkowity, LDL, HDL oraz triglicerydy), który należy wykonywać nie rzadziej co 3–5 lat, chyba że lekarz zleci inaczej. Zyskuje on znaczenie u kobiet, u których w wywiadzie stwierdzono, że rodzice lub dziadkowie chorowali na schorzenia układu krążenia. Badanie zalecane jest także paniom z nadwagą. Koniecznie należy również dokonywać corocznie, pomiaru ciśnienia. Ponadto panie powinny pamiętać o regularnych badaniach ginekologicznych, a w szczególności o cytologii (po ukończeniu 30. roku życia nie rzadziej niż co 3 lata), która jest podstawą w rozpoznawaniu wczesnych zmian nowotworowych. W dalszym ciągu panie powinny pamiętać o regularnym samobadaniu piersi raz w miesiącu. Badań profilaktycznych nie można bagatelizować.

Badania profilaktyczne kobiet po 40

Wraz z wiekiem zmienia się nieco profil koniecznych do wykonania badań. Wykonuje się je w celu wykrycia wczesnego stadium wielu często występujących i potencjalnie śmiertelnych chorób, takich jak nowotwory, cukrzyca czy choroby serca, które zaczynają się rozwijać u osób w średnim wieku. O kobiet po 40. roku życia ocenia się tzw. ryzyko sercowo-naczyniowe (czyli ryzyko wystąpienia zgonu z powodu np. zawału serca, udaru mózgu), które jest niezbędne dla wdrożenia działań profilaktycznych. W kontekście badań krwi ważne są oczywiście nadal badania podstawowe, jak morfologia, badanie ogólne moczu, a także lipidogram, który pozwala na ocenę stężenia cholesterolu całkowitego, cholesterolu HDL i LDL, a także triglicerydów.

Powyżej 45. roku życia należy też co 3 lata wykonywać badania przesiewowe w kierunku cukrzycy, czyli sprawdzać stężenie glukozy na czczo. Panie powinny pamiętać o corocznych już w tym wieku badaniach ginekologicznych i badaniu piersi przez lekarza, a ponadto o wykonywaniu cytologii (nie rzadziej niż co 3 lata). Oczywiście nadal bardzo ważne jest samodzielne wykonywanie badania piersi, między 6. a 9. dniem każdego cyklu. Kontrola stomatologiczna jest również bardzo ważna.

Badania profilaktyczne kobiet po 50

Profil badań diagnostycznych zmienia się nieco u kobiet po 50. urodzinach. Nie oznacza to oczywiście rezygnacji z dotychczasowych badań. Morfologia, glukoza na czczo, oraz badanie moczu, pomiar ciśnienia stanowią absolutną podstawę. Do tego oczywiście lipidogram (nie rzadziej niż co 2 lata). Do puli badań przesiewowych dołączają nowe, no i zmienia się częstotliwość pozostałych. Należy oczywiście pamiętać o ocenie ryzyka sercowo-naczyniowego, comięsięcznym samobadaniu piersi i corocznym badaniu ginekologicznym i badaniu piersi przez lekarza. Nadal duże znaczenie ma regularne wykonywanie cytologii.

Nie należy zapominać o kontroli stomatologicznej. Do tego należy pamiętać o mammografii. Badanie należy wykonywać co 2 lata. U pań po 50. roku życia zaleca się ocenę ryzyka złamań. Jeśli jej wynik jest nieprawidłowy, pacjentkę kwalifikuje się do dalszej diagnostyki osteoporozy (badanie densytometryczne), dzięki któremu lekarz uzyskuje informacje na temat gęstości kości pacjentki. Panie powinny także pamiętać o wykonaniu badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego: badaniu kału na krew utajoną lub kolonoskopii. O częstotliwości tego badania decyduje lekarz na podstawie czynników ryzyka.

Wizyta u ginekologa jak często?

Część badań profilaktycznych kobiet jest charakterystyczna ze względu na płeć. Są to wszelkiego rodzaju badania ginekologiczne, z cytologią na czele. Profilaktyka obejmująca wczesne wykrywanie i zapobieganie chorobom nowotworowym układu rodnego kobiet jest bardzo istotna i z roku na rok widać wyraźnie, że panie mają coraz większą świadomość i wiedzę w tym zakresie. Wiele z nich pamięta o regularnych wizytach u ginekologa Podczas wizyty lekarz ginekolog pobiera wymaz, który jest niezbędny do przeprowadzenia badania cytologicznego. Na jego podstawie możliwe jest wczesne rozpoznanie zmian nowotworowych, raka szyjki macicy oraz innych zmian szyjki macicy, jak np. zakażenie wirusem HPV. Regularne wykonywanie cytologii jest o tyle istotne, że pozwala na wykrycie zmian, z których w przyszłości może rozwinąć się aktywna postać nowotworu.

Kobiety, które wykonują badanie profilaktyczne mają większe szanse na wykrycie tzw. zmian przedrakowych, a to z kolei zwiększa prawdopodobieństwo całkowitego wyleczenia. W chorobach nowotworowych najczęściej główną rolę odgrywa czas, a w przypadku nowotworów dróg rodnych często pozwala on zahamować proces rozwoju choroby jeszcze zanim komórki nowotworowe stają się realnym zagrożeniem. Dlatego tak ważne jest, aby co najmniej raz do roku od 40. roku życia, a wcześniej nie rzadziej niż co 3 lata, umówić się wizytę u ginekologa. Pamiętajmy również, że w niektórych przypadkach lekarz może zalecić, aby wizyty kontrolne odbywały się częściej. Wówczas należy zastosować się do wskazań lekarza prowadzącego.

Należy jednak pamiętać, że o rodzaju wykonywanych badań i ich częstości powinien decydować lekarz w zależności od indywidualnego stanu zdrowia pacjenta i czynników ryzyka.

Badania dla kobiet w każdym wieku

Wszystkie kobiety od 18. roku życia, nie rzadziej niż co 3 lata, powinny dokonywać pomiaru masy ciała i wzrostu, w celu wyliczenia wskaźnika masy ciała (BMI), oraz pomiaru obwodu pasa. Wyliczenie BMI może być przydatne w ustaleniu ilości tłuszczu w organizmie i umożliwia stwierdzenie nadwagi.

Powinny pamiętać również o zasadach zdrowego stylu życia oraz ryzyku wynikającym z palenia tytoniu, picia alkoholu i używania innych substancji psychoaktywnych. Niezmiernie istotna jest aktywność ruchowa – co najmniej 2,5 godz. tygodniowo. Bardzo ważne jest też spożywanie regularnych posiłków (4–5 posiłków), zwłaszcza warzyw i owoców, oraz przyjmowaniu odpowiedniej ilości płynów (1,5 l wody dziennie). Nie należy również zapominać o suplementacji witaminy D (800–2000 lU dziennie).

Wszystkie kobiety, niezależnie od wieku, powinny regularne (co miesiąc) oglądać skórę w celu szybkiej identyfikacji nowych lub zmieniających się znamion, a w sytuacji, gdy zauważą coś podejrzanego, udać się do dermatologa. Może to zapobiec wystąpieniu groźnego nowotworu skóry – czerniaka. Aby sprawdzić, czy  znamiona mogą rozwinąć się w raka skóry, warto wykonać wideodermatoskopię. Umożliwi to ocenę znamion pod okiem lekarza dermatologa.

Kobiety nie powinny zapominać też o corocznych szczepieniach przeciwko grypie, oraz o uzupełnieniu szczepień obowiązkowych. Do 26. roku życia lub przed pierwszym kontaktem seksualnym, warto zaszczepić się przeciwko HPV (ludzkiemu wirusowi brodawczaka), niemniej szczepienie po tym okresie również może ochronić, jeśli wcześniej nie doszło do ekspozycji na wirusa HPV.

Panowie jeśli zastanawiacie się jaki kupić prezent na dzień kobiet, warto w tym dniu namówić swoje kobiety na wykonanie badań profilaktycznych "Świadoma Kobieta".

Dowiedz się więcej:

"Najczęstsze nowotwory złośliwe w Polsce – główne czynniki ryzyka i możliwości optymalizacji działań profilaktycznych"
http://www.phie.pl/pdf/phe-2013/phe-2013-2-166.pdf

"Profilaktyka zdrowotna: interpretacje, definicje sytuacji, racjonalności (przypadek profilaktyki ginekologicznej kobiet)"
https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=218364

"Profilaktyka to podstawa"
https://www.medistore.com.pl/zdrowie/profilaktyka