Niepłodność – przyczyny, diagnoza, leczenie

Niepłodność jest częstym problemem. Eksperci Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) szacują, że problemy z zajściem w ciążę ma 15-20% par w wieku rozrodczym. W Polsce zmaga się z nimi około miliona związków.

Przyczyny niepłodności? Jak przebiega jej diagnoza i leczenie?

Spis treści:

1. Kiedy mówimy o niepłodności
2. Niepłodność pierwotna, niepłodność wtórna – co to jest
3. Niepłodność idiopatyczna – co to znaczy
4. Diagnoza niepłodności
5. Leczenie niepłodności
6. Badania laboratoryjne niepłodności u kobiet
7. Badania laboratoryjne niepłodności u mężczyzn

Kiedy mówimy o niepłodności

Niepłodność małżeńska lub partnerska definiowana jest jako niemożność zajścia w ciążę przez okres dłuższy niż 12 miesięcy, mimo regularnego współżycia (2-4 razy w tygodniu) bez stosowania metod antykoncepcyjnych. Niepłodność nie jest synonimem bezpłodności.

Niepłodność pierwotna, niepłodność wtórna – co to jest

Wyróżnia się niepłodność pierwotną i wtórną. Niepłodność pierwotna oznacza, że kobieta nigdy nie była w ciąży. Natomiast niepłodność wtórna to sytuacja, gdy problem z zajściem w ciążę ma kobieta, która wcześniej już była w ciąży (urodziła, poroniła lub zaszła w ciążę pozamaciczną).

Przyczyny niepłodności

W przypadku mężczyzn za niepłodność najczęściej odpowiadają problemy z nasieniem, jak niski poziom lub brak plemników oraz nieprawidłowy kształt lub ruchliwość plemników. Niepłodność u kobiet może być spowodowana m.in. szeregiem nieprawidłowości w obrębie jajników, macicy, jajowodów czy układu hormonalnego. Zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn na niższe wskaźniki płodności mają też wpływ czynniki środowiskowe i związane ze stylem życia, czyli np. palenie tytoniu, nadmierne spożycie alkoholu, otyłość, brak ruchu i narażenie na zanieczyszczenia środowiska.

Niepłodność idiopatyczna – co to znaczy

W części przypadków przyczyn niepłodności nie udaje się ustalić. Sytuacja, w której kobieta nie zachodzi w ciążę mimo prawidłowych wyników badań obojga partnerów, określana jest jako niepłodność idiopatyczna.

Diagnoza niepłodności

Rozpoczęcie diagnostyki niepłodności zaleca się po roku nieudanych prób zajścia w ciążę (w uzasadnionych przypadkach – wcześniej, np. u kobiet po 35. roku życia po 6 miesiącach.). Istotne jest, by badaniom diagnostycznym poddali się oboje partnerzy. U kobiety rekomenduje się przeprowadzenie wywiadu lekarskiego, badania fizykalnego (w tym ginekologicznego) oraz wybranych badań hormonalnych i obrazowych. W przypadku mężczyzny zalecany jest wywiad lekarski. By rozpoznać azoospermię (brak plemników w nasieniu), test ten robi się dwukrotnie. Po ewentualnym stwierdzeniu nieprawidłowości w wywiadzie, badaniu fizykalnym i/lub ocenie nasienia, rekomendowane jest badanie stężenia wybranych hormonów i USG.

Leczenie niepłodności

Leczenie niepłodności zależy od jej przyczyn, czasu trwania oraz wieku i preferencji pary.
Może ono obejmować:

• farmakoterapię (np. w celu stymulacji jajeczkowania), 
• interwencję chirurgiczną (np. przy endometriozie czy podejrzeniu zmian w jamie macicy)
• oraz leczenie z zastosowaniem technik rozrodu wspomaganego medycznie.

Do tych ostatnich zaliczana jest inseminacja domaciczna, czyli podanie nasienia do jamy macicy oraz zapłodnienie pozaustrojowe (in vitro), które polega na pobraniu komórek jajowych oraz plemników i doprowadzeniu do zapłodnienia komórki jajowej w warunkach laboratoryjnych. Naprotechnologia, opierająca się jedynie na metodach postępowania akceptowanych przez kościół katolicki (czyli np. nieuznająca in vitro), nie jest standardem leczenia niepłodności rekomendowanym przez gremia naukowe.

Badania laboratoryjne niepłodności u kobiet

Przeciwciała przeciwplemnikowe
Hormon anty-mullerian AMH 

Badania laboratoryjne niepłodności u mężczyzn

Rozszerzone badanie nasienia

Dowiedz się więcej:

"Problemy z płodnością u mężczyzn"
https://www.medicover.pl/o-zdrowiu/problemy-z-plodnoscia-u-mezczyzn,5096,n,2660

"Procesy starzenia się komórki jajowej a niepłodność"
https://pdfs.semanticscholar.org/639a/8f043f46a465ad209d112fbfc2139ea7fb99.pdf

"Niepłodność"
https://books.google.pl/books?hl=pl&lr=&id=mb6_EBznhoYC&oi=fnd&pg=PP1&dq=niepłodność&ots=pz5luhxOkR&sig=6SIMQWxh7SBaZ3YxyyMvMvqR_9I&redir_esc=y#v=onepage&q=niepłodność&f=false