SIBO — czym jest zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego? 

SIBO (ang. small intestinal bacterial overgrowth) to zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego, który cechuje się wzrostem liczby bakterii i związanym z tym współwystępowaniem charakterystycznych objawów. Do typowych objawów SIBO należą m.in. wzdęcie brzucha, biegunka i/lub zaparcia, ból brzucha. Na czym polega diagnoza i leczenie SIBO?

Przyczyny SIBO

Jelito cienkie jest najdłuższym odcinkiem przewodu pokarmowego. Mierzy ok. 6,1 m. W zdrowym narządzie zwykle liczba bakterii nie przekracza 1000/mL.

Nadmiernemu rozrostowi bakterii w jelicie cienkim zapobiega: działanie czynników ochronnych, np. wydzielanie soku żołądkowego, żółci i enzymów trzustkowych, prawidłowa perystaltyka jelita i istnienie bariery w postaci zastawki pomiędzy jelitem grubym a cienkim. SIBO rozwija się w przypadku zaburzenia tych mechanizmów. 

Przyczyna wystąpienia SIBO jest złożona, natomiast może się pojawić w przebiegu:

• niektórych schorzeń, m.in. zespołu jelita drażliwego (IBS, ang. irritable bowel syndrome), popromiennego zapalenia jelita cienkiego, twardziny układowej, marskości wątroby czy cukrzycy;
• przewlekłego zapalenia trzustki, choroby Leśniowskiego-Crohna, wad strukturalnych cienkiego odcinka jelita, mukowiscydozy jako efekt zaburzeń trawienia,
• powikłań po operacji w obrębie jamy brzusznej,
• wybranych leków, np. opioidów i leków hamujących wydzielanie żołądkowe,
• niedoborów odporności (m.in. HIV).

Starszy wiek również może sprzyjać występowaniu SIBO.

Objawy SIBO

Najczęstsze objawy zespołu rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego to:

• wzdęcia, nadmierne gromadzenie i oddawanie gazów,
• bóle brzucha,
• uczucie pełności w brzuchu,
• przewlekła biegunka i/lub zatwardzenie.

SIBO powikłania

Nieleczony zespół SIBO może prowadzić do niezamierzonej utraty masy ciała i niedożywienia. SIBO powoduje zaburzenia wchłaniania tłuszczów, węglowodanów i białek, niedobory witamin (głównie rozpuszczalnych w tłuszczach – A, D, E i K oraz B12). Może natomiast dojść do zwiększonego stężenia folianów i witaminy K.

Diagnostyka SIBO — wodorowy test oddechowy

Diagnostyka rozpoczyna się od wywiadu lekarskiego i badania fizykalnego. 

Spośród badań dodatkowych w kierunku SIBO najczęściej zlecany jest wodorowy test oddechowy z laktulozą lub glukozą. To nieinwazyjne badanie, w którym mierzona jest ilość wodoru i/lub metanu w wydychanym powietrzu. Pomiaru dokonuje się po przyjęciu przez pacjenta glukozy lub laktulozy. Ponieważ organizm człowieka nie wytwarza wodoru i metanu, gazy obecne w wydychanym powietrzu muszą pochodzić z innego źródła - są one produktem ubocznym fermentacji bakteryjnej cukrów w jelitach.

Badania na SIBO

Wykonanie testu rekomenduje się zwłaszcza pacjentom z zespołem drażliwego jelita, zaburzeniami motoryki jelit i po operacji w obrębie jamy brzusznej. Oddechowe testy metanowe zalecane są przede wszystkim osobom z podejrzeniem choroby, u których występuje przewlekłe zaparcie – wtedy przyczyną może być rozrost drobnoustrojów produkujących metan (metanogenów), tzw. IMO (ang. intestinal methanogen overgrowth).

W diagnostyce schorzenia, lekarze wykorzystują też badania krwi (może występować niedobór witamin, obniżone stężenie albumin, zwiększone stężenie kwasy foliowego), badanie mikrobiologiczne treści pobranej z jelita. W części przypadków specjalista może zlecić badania obrazowe, np. tzw. rentgen, tomografię komputerową czy rezonans magnetyczny, które mogą ujawnić przyczynę choroby (np.. wady anatomiczne, uchyłek)

Leczenie SIBO

Podstawowym sposobem leczenia przerostu bakteryjnego jest antybiotykoterapia. Niekiedy konieczny jest zabieg chirurgiczny polegający na korekcie nieprawidłowości w budowie jelita w jego cienkim odcinku. Specjalista może też zdecydować o zmianie lub odstawieniu leków przyczyniających się do rozwoju SIBO. Lekarze nie rekomendują natomiast stosowania probiotyków czy przeszczepiania mikrobioty jelitowej.

W przypadku stwierdzonych niedobór może być konieczna suplementacja witamin A, D, E i B12.

Dieta w SIBO

W SIBO korzystne może być zastosowanie odpowiedniej diety, głównie polegającej na ograniczeniu produktów łatwo fermentujących w jelicie. Ma ona na celu zmniejszenie dolegliwości jelitowych. U pacjentów z SIBO zwykle ogranicza się spożycie produktów o wysokiej zawartości błonnika (dieta niskobłonnikowa), polioli (alkoholi wielowodorotlenowych, np. sorbitolu) oraz sukralozy. Dodatkowo trzeba unikać prebiotyków, m.in. inuliny.

Dieta fodmap

Głównie w kontekście zespołu jelita drażliwego wykazano pozytywne efekty diety z ograniczeniem FODMAP (low-FODMAP), czyli o małej zawartości fermentujących oligo-, di- i monosacharydów oraz polioli.

Dieta low fodmap składa się z 3 etapów. Pierwszy, najbardziej restrykcyjny etap (z ograniczeniem spożycia wszystkich grup produktów zawierających FODMAP) powinien trwać nie dłużej niż 6-8 tygodni.

Dowiedz się więcej:

"Wodorowy test oddechowy po obciążeniu laktulozą"
https://www.medistore.com.pl/wodorowy-test-oddechowy-po-obciazeniu-laktuloza

"Wodorowy test oddechowy po obciążeniu glukozą"
https://www.medistore.com.pl/wodorowy-test-oddechowy-po-obciazeniu-glukoza