Badanie TSH

Opis badania TSH (tyreotropina, hormon tyreotropowy)

TSH (tyreotropina, hormon tyreotropowy) jest hormonem wytwarzanym przez przedni płat przysadki mózgowej. Hormon ten odpowiedzialny jest za:

• regulację funkcji hormonalnych tarczycy,
• pobudzanie procesu powstawania i wydzielania tyroksyny oraz trijodotyroniny,
• zwiększenie tempa procesów metabolicznych zachodzących w tarczycy.

Badanie TSH jest jednym z najczęściej wykonywanych testów diagnostycznych służących do oceny funkcji tarczycy. Oznaczenie stężenia TSH pozwala wykryć różne zaburzenia tarczycy, w tym nadczynność (hipertyreozę) lub niedoczynność (hipotyreozy), a także monitorować skuteczność leczenia ich leczenia.

Rola tarczycy

Mimo swoich niewielkich rozmiarów tarczyca jest odpowiedzialna za:

• wytwarzanie hormonów T4 i T3,
• regulację metabolizmu,
• ma wpływ na funkcjonowanie układu krwionośnego.

Z danych Głównego Urzędu Statystycznego za 2006 rok wynika, że statystycznie w Polce co 5. osoba miała bądź ma problem z tarczycą. Wiele z nich nie zauważa zmian, jakie zachodzą w organizmie bądź po prostu ignoruje pewne objawy. 

Jakie jest prawidłowe stężenie TSH we krwi?

Prawidłowa wartość hormonu tyreotropowego we krwi waha się od 0,2–0,4 do 4,0–4,25 mj.m. dla dorosłej osoby. Jeżeli wynik jest poniżej normy, mamy do czynienia z nadczynnością tarczycy. Natomiast, jeśli wynik przekracza górną granicę normy, to może być oznaka niedoczynności tarczycy.

Niemniej jednak należy pamiętać, że normy te nie są stałe. W zależności od placówki, w której przeprowadzane jest badanie, normy tsh jak i innych badań mogą się od siebie nieznacznie różnić. Wpływ na nie ma użyty odczynnik oraz aparat, na którym pracują laboranci. Jeżeli wynik będzie nieprawidłowy, zalecana jest konsultacja z lekarzem, który może podjąć decyzję o konieczności zlecenia dalszej diagnostyki np. 

• badanie poziomu ft3 i ft4,
• USG tarczycy,
• morfologię krwi,
• badanie poziomu przeciwciał przeciwtarczycowych.

Podwyższone TSH

Zbyt wysokie TSH zazwyczaj oznacza niedoczynność tarczycy, która w wielu przypadkach może prowadzić do choroby hashimoto. Zdarza się, iż wysoki poziom hormonu tyreotropowego wskazuje również na gruczolaka przysadki mózgowej, choroby genetyczne, pierwotną niedoczynność kory nadnerczy bądź też jest efektem przyjmowania niektórych leków (np. tyreostatyków).

Niskie TSH

Niski poziom TSH sugeruje nadczynność tarczycy. Niekiedy związane jest także z niedoczynnością przysadki, chorobą Gravesa – Basedowa, występowaniem guzków autonomicznych tarczycy lub zapaleniem tarczycy. Poza tym TSH niskie bywa wynikiem przyjmowania konkretnych preparatów (np. dopaminy, fenytoiny, amiodaronu).

Kiedy warto wykonać badanie TSH?

Badanie TSH zalecane jest osobom, które doświadczają objawów sugerujących zaburzenia funkcji tarczycy. Do najczęściej występujących objawów niedoczynności tarczycy należą:

• zmęczenie, osłabienie i apatia;
• przyrostem masy ciała mimo braku zmian w diecie;
• zimne poty i nadwrażliwość na zimno;
• częste zaparcia;
• suchość skóry;
• wypadanie włosów;
• obrzęki, zwłaszcza w okolicy twarzy;
• depresja i zaburzenia emocjonalne; 
• problemy z koncentracją;
• nieregularne miesiączki;
• obniżone libido.

Natomiast w przypadku nadczynności tarczycy, obserwuje się takie objawy jak:

• chudnięcie, nawet przy zwiększonym apetycie;
• uczucie gorąca;
• zwiększona potliwość;
• drażliwość, nerwowość, niepokój, lęk;
• bezsenność;
• trudności w skupieniu uwagi;
• drżenia rąk, języka lub gałek ocznych;
• częstsze oddawanie stolca, a nawet biegunki;
• przyspieszenie czynności serca, kołatanie serca;
• duszność;
• osłabienie siły mięśniowej;
• wypadanie włosów;
• objawy typowe dla choroby Gravesa-Basedowa: wytrzeszcz oczu, podwójne widzenie, obrzęk i zaczerwienienie powiek lub spojówek;
• u kobiet – zaburzenia miesiączkowania (rzadkie miesiączki lub ich brak);
• u mężczyzn – osłabienie libido i czasami zaburzenia wzwodu.

Oznaczenie stężenia TSH w ciąży

Hormony tarczycy są niezbędne do prawidłowego wzrostu płodu. Ich właściwy poziom warunkuje zdrowy rozwój mózgu, układu kostnego oraz nerwowego. Sam test zleca się u osób z podejrzeniem nadczynności lub niedoczynności tarczycy. Natomiast w przebiegu ciąży może dojść do sytuacji, w której estrogen i gonadotropina kosmówkowa (hCG) mogą wpłynąć na zwiększenie lub zmniejszenie produkcji hormonu tyreotropowego. W zależności, w którym trymestrze jest kobieta zakres normy dla hormonu TSH może się różnić od standardowego.

Jak często badać poziom TSH w ciąży?

W przypadku nieprawidłowego wyniku TSH dalsze postępowanie, w tym częstotliwość kontroli, ustala endokrynolog. Jeśli u kobiety ciężarnej występuje nadczynności tarczycy, może zwiększyć się ryzyko poronienia bądź urodzenia dziecka przed planowanym terminem (przedwczesny poród).

Jak przygotować się do badania TSH z krwi?

Nie należy się specjalnie przygotowywać do badania. Nie zaleca się stosować specjalnej diety. W przypadku złego samopoczucia po pobraniu krwi należy powiadomić lekarza lub pielęgniarkę o tym fakcie. Podczas badania pobierana jest niewielka ilość krwi, która nie powinna w znaczącym stopniu wpłynąć na samopoczucie pacjenta.

Czy badanie TSH wykonuje się na czczo?

Zalecane jest, aby pacjent był na czczo (ze względu na rytm dobowy). W tym przypadku należy nie jeść przez 8-12 godzin przed pobraniem krwi i stawić się na badanie w godzinach porannych. Przed badaniem TSH nie ma konieczności odstawienia przyjmowanych leków.

Badanie TSH a leki

Przed pobraniem należy poinformować osobę pobierającą krew o przyjmowanych lekach, ziołach i suplementach diety, które mogą mieć wpływ na wynik. Przed samym badaniem krwi nie należy przyjmować leków ogólnodostępnych bez recepty, takich jak leki przeciwbólowe. W przypadku przyjmowania stałych leków decyzję o badaniu przed przyjęciem porannej dawki leków należy uzgodnić z lekarzem. 

---

Dowiedz się więcej:

• Badania tarczycy
• Niedoczynność tarczycy - przyczyny, objawy i leczenie
• Nadczynność tarczycy – objawy, przyczyny i leczenie
• Choroba Hashimoto – objawy, diagnostyka i leczenie
• Ciągłe zmęczenie i brak energii — przyczyny, objawy i leczenie

---

 

Wyniki badania TSH

Sprawdź TUTAJ