Ferrytyna

Badanie ferrytyny

Badanie ferrytyny wykonuje się poprzez pobranie próbki krwi żylnej na czczo. Materiałem badanym jest surowica krwi. Poziom ferrytyny może być oznaczany niezależnie od innych testów, ale często wykonuje się go łącznie z morfologią krwi, badaniem poziomu żelaza oraz całkowitej zdolności wiązania żelaza (TIBC), aby kompleksowo ocenić stan gospodarki żelazowej w organizmie. Badanie wykorzystywane w diagnostyce różnych schorzeń, takich jak niedokrwistość z niedoboru żelaza, hemochromatoza czy choroby wątroby.

Ferrytyna najważniejsze informacje

Ferrytyna to białko tkankowe magazynujące żelazo. Występuje w dużych ilościach w wątrobie, szpiku kostnym, śledzionie, sercu i nerkach. Jest niezbędna do produkcji hemoglobiny i transportu tlenu w organizmie.

Poziom ferrytyny we krwi jest precyzyjnym wskaźnikiem zapasów żelaza w organizmie. Niskie stężenie ferrytyny może wskazywać na niedobór żelaza, podczas gdy wysokie stężenie może sugerować jego nadmiar. Ferrytyna jest białkiem ostrej fazy, co oznacza, że jej poziom może wzrastać w odpowiedzi na stany zapalne, choroby autoimmunologiczne czy nowotwory.

Kiedy wykonać badanie ferrytyny?

Objawy sugerujące konieczność wykonania badania ferrytyny, to m.in.:

• uczucie chronicznego zmęczenia, które nie ustępuje po odpoczynku;
• bladość skóry, która może wskazywać na niedobór żelaza;
• zawroty głowy i omdlenia;
• bóle mięśni i stawów;
• łamliwość paznokci i włosów;
• szumy w uszach;
• problemy z koncentracją i pamięcią.

Sytuacje, w których również należy wykonać badanie ferrytyny:

• podejrzenie anemii;
• monitorowanie leczenia oraz stosowanie suplementacji żelazem;
• występowanie chorób jelit, takich jak celiakia (mogą pojawić się trudności z wchłanianiem żelaza);
• w przypadku osób z grupy podwyższonego ryzyka, m.in. sportowcy, kobiety w ciąży, wegetarianie oraz osoby starsze;
• w diagnostyce chorób wątroby oraz hemochromatozy.

Badanie poziomu ferrytyny: normy i interpretacja

Normy ferrytyny różnią się w zależności od płci oraz wieku. Zazwyczaj wartości referencyjne dla ferrytyny są podawane oddzielnie dla kobiet, mężczyzn oraz dzieci. Wartości te mogą się różnić w zależności od placówki, dlatego zawsze należy odnosić się do norm podanych przez laboratorium, w którym wykonywane było badanie.

Każdy wynik powinien być konsultowany z lekarzem, który oceni je całościowo, na podstawie stanu zdrowia pacjenta, objawów oraz innych badań.

Niski poziom ferrytyny

Niska ferrytyna może świadczyć o anemii, czyli niedokrwistości spowodowanej niedoborem żelaza. Stan ten może być wynikiem, m.in. niedostatecznej podaży żelaza w diecie, zaburzeń wchłaniania (np. celiakia), dużej utraty krwi (np. obfite miesiączki, krwawienia z przewodu pokarmowego) oraz chorób tarczycy takich jak Hashimoto.

Wysoki poziom ferrytyny

Wysoki poziom ferrytyny we krwi może być spowodowany różnymi czynnikami, m.in. nadmierną suplementacją żelaza, procesami zapalnymi w organizmie, hemochromatozą (nadmiernym wchłanianiem żelaza), chorobami wątroby (takimi jak marskość, zapalenie wątroby czy stłuszczenie wątroby - w tych przypadkach ferrytyna może wzrastać w odpowiedzi na uszkodzenie komórek wątrobowych), chorobami nerek bądź ciążą.

Przygotowanie do badania ferrytyny

Wymagane przygotowanie na kilka dni przed badaniem:

• Nie należy spożywać alkoholu na 2–3 dni przed badaniem.
• Pacjent powinien pozostawać na czczo oraz powstrzymywać się od picia kawy i herbaty, przez około 12 godzin przed badaniem.
• W miarę możliwości wyeliminować przyczyny stresu.

W dniu badania ferrytyny:

• Rano można wypić szklankę wody.
• W miarę możliwości pobranie należy przeprowadzić przed przyjęciem porannej porcji leków, chyba że lekarz zaleci inaczej.
• Przed badaniem pacjent powinien pozostawać w spoczynku przez 10–15 minut (pozycja siedząca).
• Zaleca się unikać wysiłku fizycznego przed badaniem.

W przypadku nieprawidłowego przygotowania do badania uzyskany wynik nie będzie miarodajny. Pobrania należy dokonać w godzinach porannych.

Jak wygląda badanie stężenia ferrytyny we krwi?

Badanie ferrytyny polega na pobraniu krwi do probówki EDTA, zgodnie z procedurą pobrania. Rozpoczyna się odkażeniem skóry, a następnie założenie opaski uciskowej oraz uciskiem w miejscu pobrania. Samo pobranie krwi trwa ok. 30 sekund.

Co podnosi poziom ferrytyny?

Aby podnieść poziom ferrytyny, należy przede wszystkim zwiększyć podaż żelaza w diecie, m.in. poprzez zwiększenie spożycia czerwonego mięsa, wątróbki, drobiu, jaj, produktów pełnoziarnistych, roślin strączkowych czy też tofu. Stosowanie suplementów diety zawierających żelazo, również wpływa na wzrost poziomu ferrytyny.

Dowiedz się więcej:

• Anemia – objawy, przyczyny i leczenie
• Anemia w ciąży — diagnostyka i leczenie niedokrwistości kobiet w ciąży
• Jakie badania wykonać na diecie wegetariańskiej?

Wyniki badania ferrytyny

Sprawdź TUTAJ