Płytki krwi metodą manualną

Płytki krwi (krwinki płytkowe, trombocyty) są komórkami nie posiadającymi jąder, wytwarzanymi w szpiku kostnym. Ich podstawową rolą jest udział w procesie krzepnięcia krwi, ale mają też swój udział w fagocytozie wirusów, bakterii, kompleksów immunologicznych, uczestniczą w procesach zapalnych i odpornościowych.

Obok krwinek czerwonych (erytrocytów) oraz białych (leukocytów) stanowią najważniejszą grupę elementów morfotycznych krwi. Żyją 8-10dni, więc szpik kostny musi stale wytwarzać nowe płytki krwi, aby zastąpić te, które ulegają niszczeniu w śledzionie lub są zużywane w procesie krzepnięcia krwi.

Fizjologiczne wahania liczby płytek w ciągu doby są zwykle niewielkie i wynoszą około 5-10%. U kobiet podczas menstruacji ich liczba może się zmniejszyć o 25-50%.

Wyższe wartości spotykane są zaś u palaczy tytoniu oraz po intensywnym wysiłku fizycznym.

Nieprawidłowości związane z płytkami mogą dotyczyć ich liczby (małopłytkowość, nadpłytkowość), wielkości i kształtu (anizocytoza, płytki olbrzymie) oraz zaburzeń czynności (zdolności zlepiania się czy uwalniania składników cytoplazmy niezbędnych do krzepnięcia).

Płytki krwi – kiedy wykonać badanie?

Ocena liczby płytek krwi często jest uwzględniona w ocenie morfologii pełnej i zleca się ją w ramach rutynowych badań profilaktycznych. Wykonuje się ją też przy objawach ze strony układu krzepnięcia, zapaleniu, zaburzeniach czynności szpiku kostnego.

Płytki krwi – kto powinien wykonać badanie?

Ocena poziomu płytek krwi powinna być interpretowana razem z pozostałymi wskaźnikami układu krzepnięcia (APTT, czas protrombinowy, fibrynogen). W celu dokładnego zbadania ich struktury, za pomocą mikroskopu można wykonać ręczny rozmaz krwi.

Wskazania do badania obejmują:

• częste krwawienia z nosa, dziąseł,
• oznaki krwawienia z przewodu pokarmowego, krew w stolcu,
• krew w moczu,
• siniaczenie bez przyczyny;
• długie, obfite krwawienie po niewielkich obrażeniach,
• obfite miesiączki,
• wybroczyny na skórze.

Ponadto badanie poziomu płytek może być przydatne w ocenie:

• czynności szpiku kostnego,
• funkcji powiększonej śledziony.

Materiał do badania

krew żylna

Płytki krwi norma

• 150 – 400 x 10^3/µl

Podwyższone płytki krwi

Trombocytoza (nadpłytkowość) może być przyczyną zaburzeń zakrzepowo-zatorowych. Towarzyszy ona najczęściej:

• nadpłytkowości samoistnej,
• mielofibrozie (zwłóknienie szpiku),
• stanom po splenektomii (wycięciu śledziony),
• stanom zapalnym,
• czerwienicy prawdziwej (wzroście liczby krwinek czerwonych),
• przewlekłej białaczce szpikowej,
• niedokrwistości hemolitycznej,
• nowotworom,
• niedoborom żelaza,
• stanom po porodzie lub po zabiegach operacyjnych.

Płytki krwi poniżej normy

Trombocytopenie (małopłytkowość) mogą wynikać:

• ze zmniejszonej produkcji płytek krwi – zaburzeń w szpiku kostnym, przyczyną jego uszkodzenia mogą być zaburzenia wrodzone (anemia aplastyczna, zespół Fanconiego, mielodysplazja), białaczka i inne nowotwory hematologiczne, zakażenia wirusowe (HCV, HIV, mononukleoza), leki chemioterapeutyczne i radioterapia, przewlekły alkoholizm
• ze zwiększonego rozpadu płytek krwi- w wyniku procesu autoimmunologicznego (obecności przeciwciał przeciwko płytkom, w trombocytopenii idiopatycznej, toczniu, reumatoidalnym zapaleniu stawów), nadczynności śledziony, zużycia płytek w procesie wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC), rozsianego nowotworu, marskości wątroby

Ponadto do małopłytkowości mogą prowadzić różne wady metaboliczne, m.in. kwasice metaboliczne.