Markery nowotworowe – rodzaje i ich rola w diagnostyce nowotworów 

Lista markerów nowotworowych

Markery nowotworowe jelita grubego

• CEA marker
• CA 19-9

Markery nowotworowe prostaty

• Antygen PSA
• AcPP  

Markery nowotworowe piersi

• Antygen CA 15-3
• CEA  

Markery nowotworowe płuc

• CEA

Markery nowotworowe trzustki

• Antygen CA 19-9

Markery nowotworowe jajnika

• CA 125
• CA 72-4
• AFP
• Beta HCG

Markery nowotworowe żołądka

• Antygen CA 72-4

Markery nowotworowe tarczycy

• CT (kalcytonina)

Markery nowotworowe wątrobowe

• AFP
• CEA
• CA 19-9
• CA 125

Markery nowotworowe – kiedy zrobić badania na nowotwór?

Badanie z krwi na raka warto wykonać profilaktycznie, zanim choroba się rozwinie. Wiele nowotworów przez długi czas nie daje żadnych wyraźnych objawów, poza tym można je pomylić z innymi chorobami. Jeśli zaniedba się profilaktyki, na ratunek może być już za późno.

Obserwuj swój organizm i gdy tylko zauważysz jakiekolwiek niepokojące symptomy, zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu. W zależności od objawów może cię skierować na badania markerów nowotworowych. Profilaktyka jest szczególnie ważna, gdy w rodzinie były już przypadki nowotworów, szczególnie tych o charakterze złośliwym.

Jak się przygotować do badania na markery nowotworowe?

W zależności od zleconego przez lekarza badania, markery bada się głównie po pobraniu krwi albo po dostarczeniu pojemnika z moczem.

• Na badania z krwi na raka należy udać się na czczo. Należy na 12 godzin przed pobraniem próbki wstrzymać się przed spożywaniem posiłków. Na 2–3 dni przed badaniem warto też unikać używek (alkoholu, papierosów). W dniu badania można wypić szklankę wody niegazowanej. Jeśli przyjmujesz leki, skonsultuj się z lekarzem, czy przed badaniem możesz je bezpiecznie zastosować.
• Gdy badania na nowotwór obejmują mocz, na 2–3 przed oddaniem próbki należy unikać nadmiernego wysiłku, a na dzień przed powstrzymać się od aktywności seksualnej. W przypadku kobiet badania nie powinno się wykonywać na 2 dni przed oraz 2 dni po krwawieniu miesiączkowym.

Markery nowotworowe – jak wygląda badanie markerów?

Jeśli realizowane jest badanie krwi, markery można określić po pobraniu próbki krwi, najczęściej z żyły łokciowej. Trwa to kilka – kilkanaście sekund i nie wiąże się z żadnym bólem. Można jedynie poczuć lekki dyskomfort podczas wkłucia. Badanie moczu natomiast polega na przyniesieniu jego próbki w specjalnym pojemniku do placówki medycznej. Czasem wskazane jest pobranie tkanki, w której mogą znajdować się komórki rakowe.

Markery nowotworowe – normy i interpretacja wyników

Jeśli bada się markery nowotworowe, wyniki ponad normę nie muszą oznaczać nowotworu. Podwyższone markery nowotworowe mogą oznaczać występowanie innych chorób nienowotworowych lub stanu zapalnego organizmu. Wynik każdorazowo powinien być skonsultowany z lekarzem, który weźmie pod uwagę nie tylko stężenie danego markera, ale również przebieg choroby czy niespecyficzne objawy występujące w danym przypadku.

Diagnostyka nowotworów. Badania genetyczne predyspozycji do nowotworów

Nowotwory złośliwe powstają często w wyniku predyspozycji genetycznych. Wprawdzie nowotwór nie jest chorobą dziedziczną, ale już zmiana genetyczna, która prowadzi do jego rozwoju, może być przejmowana po rodzicach. Ocenia się, że nawet około 10% nowotworów może być spowodowanych zmianami genetycznymi, które miały charakter dziedziczny.

Genetyczne badania marketów nowotworowych pozwalają na oszacowanie ryzyka zachorowania i wdrożenie odpowiedniej profilaktyki zdrowotnej. Występowanie w rodzinie niektórych rodzajów raka zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania. Są to między innymi:

• rak piersi i jajnika;

• rak jelita grubego;

• rak prostaty.

Przy diagnozie nowotworów nierzadko potrzebny jest też test mutacji genu BRCA1 i CHEK2-1. Dotyczy to na przykład raka prostaty, jajników czy nerek.

Gdzie zrobić markery nowotworowe i inne badania onkologiczne?

Badanie markerów najlepiej wykonać w ośrodku, który dysponuje doświadczoną kadrą oraz niezbędnym sprzętem i oprogramowaniem. Dzięki temu będziesz mieć pewność, że cała procedura zostanie przeprowadzona fachowo, a uzyskane wyniki będą wiarygodne i dokładne. Odpowiednie placówki działające w pobliżu twojego miejsca zamieszkania szybko i wygodnie znajdziesz na Medistore.

FAQ

Czy lekarz rodzinny może dać skierowanie na markery nowotworowe? 

Tak, lekarz rodzinny może wystawić skierowanie na badanie markerów nowotworowych.

Kto może wystawić skierowanie na markery nowotworowe? 

Skierowanie na markery nowotworowe może wystawić zarówno lekarz pierwszego kontaktu, jak i lekarz specjalista.

Jakie badania krwi wykonuje się, aby wykryć raka w organizmie? 

Rodzaj badania z krwi na raka zależy od nowotworu, w kierunku którego realizowana jest diagnoza. Na przykład w przypadku podejrzenia nowotworu jelita grubego bada się marker CEA lub CA 19-9, a prostaty – antygen PSA czy AcPP.

Czy markery nowotworowe są wiarygodne? 

Tak, jeśli badanie wykonasz w odpowiednim ośrodku i prawidłowo się do niego przygotujesz.

Jak często robić markery nowotworowe? 

Zawsze, gdy objawy mogą wskazywać na nowotwór. Ważna jest również profilaktyka, szczególnie w rodzinach z historią nowotworową.

Ile kosztuje badanie markerów nowotworowych? 

Cena badania markerów nowotworowych zależy od rodzaju badania – może wynieść od kilkudziesięciu do kilkuset złotych.

Co wykrywają markery nowotworowe? 

Markery nowotworowe mogą wykryć wiele rodzajów raka, na przykład piersi, jelita grubego, żołądka, trzustki czy prostaty.

O czym świadczą podwyższone markery nowotworowe? 

Podwyższone markery nowotworowe mogą wskazywać nie tylko na nowotwór, ale również na dolegliwości o innym podłożu, na przykład autoimmunologicznym.

Źródła

1. Bartkowiak E., Jurczyk T., Birkenfeld B. Badania immunochemiczne w rozpoznawaniu i monitorowaniu zaburzeń czynności tarczycy. Markery nowotworowe. Prokalcytonina. [w:] Birkenfeld B., Listewnik M. Medycyna nuklearna: obrazowanie molekularne, Wydawnictwo Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego, Szczecin 2011.
2. Krygier A. Markery nowotworowe w raku żołądka – podział i charakterystyka. Folia Medica Lodziensia 2015, 42 (1).
3. Soborczyk A., Deptała A. Markery nowotworowe w praktyce klinicznej. Choroby Serca i Naczyń 2007, 4 (4).
4. Tan M.C.B., Goedegebuure P.S., Eberlein T.J. Biologia nowotworów i markery nowotworowe. [w:] Townsend C.M., Beauchamp R.D, Evers B.M., Mattox K.L. Sabiston Chirurgia. Edra Urban & Partner, Wrocław 2010