Gastroskopia — jak przebiega badanie?

Gastroskopia pozwoli lekarzowi ocenić stan przełyku, żołądka i części dwunastnicy. Jest pomocna w diagnozowaniu różnych chorób, w tym celiakii czy nowotworów górnego odcinka przewodu pokarmowego. Warto się na nią zapisać na przykład w obliczu chronicznej zgagi, bólów w nadbrzuszu czy dolegliwości septycznych (nudności, wymiotów, odbijania). Badanie trwa od kilku do kilkunastu minut i polega na wprowadzeniu przez przełyk specjalnej rurki.

Gastroskopia to badanie mające na celu ocenę stanu przewodu pokarmowego. Pozwala wykryć groźne choroby i odpowiednio wcześnie podjąć leczenie. W naszym poradniku znajdziesz przydatne informacje na temat tego badania. Opisujemy między innymi to, jak wygląda przygotowanie do gastroskopii, jakie są wskazania i przeciwwskazania do jej wykonania oraz ile trwa badanie.

Gastroskopia – co to za badanie? Co wykryje?

Gastroskopia jest badaniem endoskopowym górnego odcinka przewodu pokarmowego. Służy do zobrazowania na ekranie specjalnego aparatu wnętrza przełyku, żołądka oraz opuszki i części zstępującej dwunastnicy. Dzięki niemu można wykryć nieprawidłowości w tych narządach. Pozwala ono między innymi zdiagnozować choroby, takie jak celiakia czy też wykryć zakażenia bakterią Helicobacter pylori, która powoduje wrzody żołądka i dwunastnicy.

Wskazania do gastroskopii. Kiedy zrobić gastroskopię?

Podstawowe wskazania do gastroskopii obejmują podejrzenia chorób górnego odcinka przewodu pokarmowego. Mogą na nie wskazywać różnorodne objawy, w tym:

• zgaga;
• bóle w okolicy nadbrzusza;
• nudności i wymioty;
• nagły spadek masy ciała, który nie wynika z diety;
• ból podczas połykania pokarmów;
• krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego czy krwawe stolce.

Przygotowanie przed gastroskopią powinno dotyczyć również osób z żylakami przełyku i pacjentów, u których w tym narządzie stwierdzono ciało obce.

Przeciwwskazania do gastroskopii

Nawet bardzo bezpieczne badania, do których należy gastroskopia, mają pewne przeciwwskazania. W przypadku omawianej procedury są to:

• uzasadnione podejrzenie, że pacjent nie będzie w stanie współpracować podczas badania, a nie można zastosować u niego znieczulenia ogólnego;
• perforacja górnego odcinka przewodu pokarmowego;
• nieustabilizowana choroba wieńcowa;
• ostra niewydolność serca;
• świeży zawał serca;
• ostra niewydolność oddechowa.

Jak się przygotować do gastroskopii?

Na zabieg gastroskopii należy się stawić na czczo. Nie wolno nic jeść najlepiej przez co najmniej osiem godzin przed jego przeprowadzeniem. Na co najmniej cztery godziny przed gastroskopią pacjent nie może pić, palić papierosów czy żuć gumy.

U pacjentów obciążonych ryzykiem, na przykład u osób ze sztucznymi zastawkami serca, z protezą naczyniową, po przebytym zapaleniu wsierdzia lub z obniżoną liczbą białych krwinek bezpośrednio przed gastroskopią może być wskazane podanie antybiotyku. Decyzję o konieczności i sposobie podania leków podejmuje lekarz kierujący na badanie diagnostyczne. Przygotowanie do gastroskopii obejmuje też konieczność wyjęcia protez zębowych.

Gastroenterolog

od 140 zł

SPRAWDŹ

*Cena może się różnić w zależności od miasta i placówki.

Badania dodatkowe z reguły nie są konieczne, choć w wyjątkowych przypadkach lekarz może je zalecić. Do przeprowadzenia gastroskopii niezbędna jest pisemna zgoda pacjenta.

Jak wygląda i na czym polega gastroskopia? Przebieg badania

Badanie żołądka wymaga, aby pacjent leżał na lewym boku i przyginał głowę do klatki piersiowej. Specjalny ochraniacz zabezpiecza jamę ustną przed uszkodzeniami. Przed umieszczeniem endoskopu w przełyku, znieczula się gardło lekiem w sprayu. W momencie, kiedy lekarz zaczyna wkładać endoskop do jamy ustnej, pacjent powinien skupić się na prawidłowym oddychaniu, co zmniejsza dyskomfort powodowany przez badanie.

Czy gastroskopia boli?

To, jak przebiega gastroskopia, może powodować dyskomfort, ale nie wiąże się z silnym bólem. Podczas badania pacjent czuje rurę, która jest przesuwana przez jego przełyk. Gastroskopii bardzo często towarzyszą kaszel i wymioty, a czasem też odczucie niemożności nabrania powietrza.

Cały proces ma nieprzyjemny charakter, dlatego możliwa jest gastroskopia ze znieczuleniem ogólnym. W innych przypadkach przed wprowadzeniem endoskopu znieczula się gardło miejscowo przy użyciu odpowiedniego środka znieczulającego w sprayu.

Czy gastroskopię można wykonać ze znieczuleniem?

Pełne znieczulenie podczas gastroskopii nie jest konieczne. Lekarz zawsze spryskuje gardło pacjenta środkiem przeciwbólowym, co znacznie łagodzi dolegliwości.

Gastroskopia w znieczuleniu miejscowym

od 390 zł

SPRAWDŹ

*Cena może się różnić w zależności od miasta i placówki.

Czasami jednak pacjent bardzo boi się badania gastroskopem albo jest szczególnie wrażliwy na podrażnianie języka. W takich sytuacjach dobrym wyborem może być gastroskopia w znieczuleniu ogólnym, które działa przez krótki czas. Najczęściej bywa ona przeprowadzana w przypadku małych dzieci.

Na znieczulenie ogólne pacjent (lub prawny opiekun osoby niepełnoletniej) musi wyrazić pisemną zgodę. Przygotowanie do badania jest takie samo, jak w przypadku gastroskopii przeprowadzanej bez znieczulenia. Przed badaniem lekarz anestezjolog ocenia, czy w przypadku danego pacjenta nie ma przeciwwskazań do znieczulenia ogólnego oraz informuje o wszystkich szczegółach związanych z procedurą.

Gastroskopia w znieczuleniu ogólnym – jak przebiega badanie?

Znieczulenie do gastroskopii działa w ten sposób, że po podaniu dożylnie środka o działaniu nasennym pacjent zasypia na około kilka do kilkunastu minut i budzi się po zakończeniu badania.

Po przeprowadzeniu gastroskopii ze znieczuleniem lekarz anestezjolog informuje, po jakim czasie pacjent może zacząć jeść. Badany po gastroskopii z narkozą może opuścić gabinet wyłącznie pod opieką dorosłej osoby i nie wcześniej niż po godzinie od zakończenia działania znieczulenia. Nie należy prowadzić pojazdów mechanicznych do 24 godzin po znieczuleniu.

Gastroskopia przeznosowa

Osoby, których tylna ściana gardła i język są wyjątkowo wrażliwe na podrażnienia, mogą zdecydować się na gastroskopię przeznosową. Nie jest ona dostępna w każdej placówce medycznej, a tylko w tych wyposażonych w odpowiedni sprzęt. Wykonanie badania w ten sposób oceniane jest przez pacjentów jako zdecydowanie bardziej komfortowe. Endoskop ma mniejszą średnicę niż w przypadku tradycyjnej metody (jedynie 6 mm w porównaniu z 10 mm). Aparat nie ma też wtedy styczności z językiem, co zmniejsza odruch wymiotny.

Zalecenia po gastroskopii

Po zakończeniu badania może pojawić się odbijanie czy uczucie wzdęcia. Nie należy się tym przejmować, gdyż takie objawy zwykle szybko znikają. Poza tym może wystąpić ból gardła, który może utrzymać się nawet kilka dni.

Co można jeść po gastroskopii? Około godziny po jej zakończeniu nie należy spożywać posiłków i przyjmować płynów. Poza tym nie wolno palić papierosów czy żuć gumy. Jest to czas potrzebny na ustąpienie znieczulenia gardła. Gdy w trakcie badania usunięto polip lub pobrano wycinki do badania histopatologicznego, w tym samym dniu nie powinno się spożywać gorących i ciężkostrawnych pokarmów.

W rzadkich przypadkach mogą wystąpić: narastający ból gardła, dreszcze, gorączka powyżej 38°C, nasilający się brak apetytu. W takiej sytuacji warto zgłosić się do lekarza. Trzeba też pamiętać, że w okresie do 12 godzin od zakończenia gastroskopii nie można prowadzić żadnych pojazdów mechanicznych, a więc również samochodu.

Powikłania po gastroskopii

Gastroskopia żołądka to bezpieczne badanie, które może być wykonywane nawet u kobiet w ciąży. Do najczęstszych jego powikłań należą ból gardła oraz lekka chrypka i kaszel. Skutki te bardzo szybko przemijają. W wyjątkowych przypadkach mogą jednak wystąpić powikłania, takie jak zaburzenia rytmu serca, problemy z oddychaniem, zachłystowe zapalenie płuc, infekcje (np. zapalenie wsierdzia, ropień gardłowy). Możliwe są również krwawienia, zwłaszcza u pacjentów przyjmujących leki przeciwkrzepliwe, a także działania niepożądane związane ze znieczuleniem — krwiaki, zapalenie żył, obniżenie ciśnienia. Pacjent, który stosuje się do zaleceń lekarza, nie ma powodów do obaw przed gastroskopią.

FAQ

Jak wygląda gastroskopia i ile trwa?

Badanie polega na wprowadzeniu do przewodu pokarmowego elastycznej rurki, co pozwoli zbadać stan przełyku czy żołądka. Gastroskopia trwa od kilku do kilkunastu minut.

Czy gastroskopia bardzo boli?

Nie, ale można odczuwać pewien dyskomfort związany z obecnością rurki w przewodzie pokarmowym.

W jakiej pozycji robi się gastroskopię?

W pozycji leżącej. Pacjent znajduje się na lewym boku i przygina głowę do klatki piersiowej.

Na czym polega gastroskopia bezstresowa?

Na wprowadzeniu endoskopu przez nos, a nie przez jamę ustną. Zwiększa to komfort pacjenta podczas badania.

Dlaczego nie można palić przed gastroskopią?

Ponieważ dym znajdujący się wewnątrz ciała może zaburzyć obraz.

Czy przed gastroskopią można brać leki?

Zwykle nie, jednak decyzję o odstawieniu leków należy skonsultować z lekarzem. Niektórym pacjentom, na przykład ze sztucznymi zastawkami serca, może być konieczne podanie antybiotyku.

Co wykryje gastroskopia?

Wiele chorób układu pokarmowego, w tym zapalenie błony śluzowej, nowotwór czy raka żołądka lub przełyku, a także wrzody albo żylaki przełyku.

Co jeść po gastroskopii?

Przez godzinę warto powstrzymać się od spożywania posiłków. Po tym czasie można zacząć jeść, najlepiej lekkie potrawy.

Co ile robić gastroskopię przy refluksie?

Jeśli choroba jest już rozpoznana, zwykle nie ma potrzeby powtarzania badania.

Jak często można robić gastroskopię?

Po zauważeniu niepokojących objawów, które utrzymują się dłuższy czas (nudności, wymioty, zgaga, ból w okolicy nadbrzusza), a po 40. roku życia profilaktycznie, co około 5 lat.

Czy po gastroskopii można prowadzić samochód?

Tak, ale dopiero po 12 godzinach od zakończenia badania.

Gastroenterolog blisko Ciebie:

• Gastroenterolog Warszawa
• Gastroenterolog Wrocław
• Gastroenterolog Kraków
• Gastroenterolog Szczecin
• Gastroenterolog Poznań
• Gastroenterolog Łódź
• Gastroenterolog Gdańsk

Źródła

Bambrowicz J., Cierzniakowska K., Szewczyk M.T. i in. Badania endoskopowe i opieka pielęgniarska nad chorym w pracowni endoskopii. Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 2011, 1.

Krzesiek E., Iwańczak B. Wskazania do diagnostycznej i terapeutycznej endoskopii przewodu pokarmowego u dzieci. Przegląd Gastroenterologiczny 2010, 5 (4).

Marek T., Baniukiewicz A., Wallner G. Wytyczne postępowania w krwawieniu z górnego odcinka przewodu pokarmowego pochodzenia nieżylakowego. Przegląd Gastroenterologiczny 2008, 3 (1).

Wadełek J. Sedacja i znieczulenie ogólne do endoskopii przewodu pokarmowego. Anestezjologia i Ratownictwo 2013, 7.