Wirus RSV — zakażenie RSV, objawy, leczenie

Wirusy RSV są częstą przyczyną infekcji w okresie jesienno-zimowym. Zwykle objawiają się kaszlem, katarem czy niewielką gorączką, jednak u pacjentów z grup wysokiego ryzyka, na przykład niemowląt, mogą doprowadzić nawet do zapalenia oskrzelików czy sinicy. RSV jest bardzo zakaźny. Można go rozpoznać za pomocą testu antygenowego albo testów combo (aby wykluczyć grypę czy COVID-19). Leczenie polega przeważnie na przyjmowaniu preparatów łagodzących objawy.

Wirusy RSV odpowiadają za dużą część infekcji w okresie jesienno-zimowym, szczególnie u dzieci. Jeśli nie zostaną w porę wykryte, mogą doprowadzić do groźnych powikłań. Jak objawia się zakażenie RSV? Na czym polega rozpoznanie i terapia? Tego dowiesz się z naszego artykułu.

Co to jest choroba RSV?

Wirus RSV (ang. respiratory syncytial virus, syncytialny wirus oddechowy) to patogen powszechnie wywołujący infekcje układu oddechowego. Zakażenie RSV zazwyczaj ma łagodny przebieg, Jednak może wywoływać także poważne – w tym groźne dla życia – zachorowania. Spotykane jest na przykład zapalenie płuc RSV. Najbardziej narażone na ciężką infekcję są niemowlęta oraz osoby starsze i/lub z obniżoną odpornością.

Wirus RSV jest częstą przyczyną infekcji górnych dróg oddechowych i płuc. Atakuje zarówno dzieci, jak i dorosłych. Łatwo się rozprzestrzenia, gdyż jest bardzo zakaźny.

Zakażenie RSV może mieć różny charakter. U dorosłych i starszych dzieci przebiega łagodnie, z objawami przypominającymi przeziębienie. W niektórych przypadkach patogen rozprzestrzenia się na dolne drogi oddechowe, powodując zapalenie oskrzelików.

U osób z grup ryzyka zakażenie może być ciężkie, a nawet zagrażać życiu. W wyniku infekcji RSV wirus niekiedy powoduje też zapalenie ucha środkowego. Przypuszcza się również, że istnieje związek pomiędzy ciężkim zakażeniem RSV u dzieci a ryzykiem rozwoju astmy w późniejszym życiu.

Wirus RSV – grupa wysokiego ryzyka

W przypadku RSV zaraźliwość jest duża, dlatego na infekcje związane z tym wirusem muszą szczególnie uważać osoby znajdujące się w grupie wysokiego ryzyka. Są to:

• niemowlęta, zwłaszcza urodzone przedwcześnie;
• dzieci do 2. roku życia z wrodzonymi chorobami serca lub płuc;
• dzieci z chorobami nerwowo-mięśniowymi, np. z dystrofią mięśniową;
• dzieci i dorośli z obniżoną odpornością;
• dorośli z chorobami serca lub płuc;
• osoby starsze, zwłaszcza te w wieku 65 lat i powyżej.

Wirus RSV u dorosłego może być wyjątkowo groźny również dla cukrzyków, pacjentów z chorobami wątroby oraz osób z upośledzeniem funkcjonalnym, które nie radzą sobie na przykład ze sprawnym poruszaniem się.

Zakażenie RSV

Syncytialny wirus oddechowy wnika do organizmu przez oczy, nos lub usta. Patogen łatwo rozprzestrzenia się drogą kropelkową. Wirusem RSV można się zarazić, gdy znajdujemy się w pobliżu chorego, który kaszle lub kicha. Do zakażenia RSV dochodzi również poprzez bezpośredni kontakt, np. uścisk dłoni. Ponadto źródłem zakażenia mogą być skażone przedmioty.

Chory jest najbardziej zakaźny w pierwszym tygodniu po kontakcie z wirusem. Jednak u niemowląt i osób z osłabioną odpornością patogen może rozprzestrzeniać się po organizmie do 4 tygodni. Ma to miejsce nawet po ustąpieniu objawów.

Infekcja RSV występuje sezonowo. Często przybiera postać epidemii. W klimacie umiarkowanym najwięcej zakażeń notuje się od października do kwietnia. Syncytialnym wirusem oddechowym można się zarazić wielokrotnie.

Objawy zakażenia wirusem RSV u dzieci i dorosłych

Objawy zakażenia wirusem RSV najczęściej pojawiają się 4-6 dni po kontakcie z patogenem.

Objawy RSV

U starszych dzieci i dorosłych wirus RSV wywołuje objawy podobne do niegroźnego przeziębienia. Pojawia się wodnisty katar lub zatkany nos, kichanie, suchy kaszel i niska gorączka, a czasem również ból gardła oraz ból głowy.

Znacznie poważniejsze objawy może spowodować RSV u niemowląt. Dotyczy to na przykład duszności, bezdechów i przyspieszonego tętna.

Objawy zapalenia płuc wywołanego wirusem RSV

Wirus RSV może również powodować zapalenie płuc lub zapalenie oskrzelików. W takim przypadku pojawiają się objawy, takie jak:

• gorączka;
• ciężki kaszel;
• świszczący oddech;
• trudności w oddychaniu;
• sinica.

Zakażenie syncytialnym wirusem oddechowym najciężej przebiega u niemowląt. Poważna infekcja RSV u najmłodszych dzieci powoduje:

• krótki, płytki i szybki oddech;
• trudności z oddychaniem;
• kaszel;
• słaby apetyt;
• zmęczenie;
• drażliwość.

Rozpoznanie zakażenia RSV

By rozpoznać zakażenie RSV, lekarz przeprowadza badania fizykalne. Wskazówką dla specjalisty jest też pora roku, w której występują objawy. Dodatkowo lekarz może zlecić badanie krwi, prześwietlenie klatki piersiowej czy pulsoksymetrię (nieinwazyjne badanie przezskórne, dzięki któremu oznacza się wysycenie krwi tlenem).

Infekcję RSV można również potwierdzić dzięki wykonaniu testu antygenowego.

RSV, grypa czy COVID-19? Jak rozpoznać?

Grypa czy RSV, a może COVID-19? Odróżnienie objawów jest bardzo trudne, czasem wręcz niemożliwe. Wynika to na przykład z tego, że tak charakterystyczna dla COVID-19 utrata węchu i smaku obecnie występuje coraz rzadziej. Ponieważ niektóre objawy zakażenia wirusem RSV są podobne do symptomów COVID-19 czy grypy, warto zapisać się na testy diagnostyczne combo, czyli badania wykrywające jednocześnie wirusa RSV i wirusy grypy lub wirusa RSV, SARS CoV-2 i wirusy grypy. Od razu po zauważeniu niepokojących symptomów warto udać się na badania, aby upewnić się, jaka choroba występuje w danym przypadku. Pozwoli to zapobiec jej rozwojowi i ewentualnemu ciężkiemu przebiegowi infekcji.

Wirus RSV – leczenie

W większości przypadków infekcja RSV trwa 1–2 tygodnie. W leczeniu stosuje się domowe środki zaradcze, takie jak płyny, krople do nosa z solą fizjologiczną czy unikanie dymu tytoniowego. Można także zażywać preparaty łagodzące objawy, np. zawierające paracetamol. Jeśli wystąpią powikłania bakteryjne, lekarz zaleca antybiotyki.

Wirus RSV – kiedy do szpitala?

W ciężkich przypadkach konieczna jest hospitalizacja. Do szpitala należy udać się, gdy objawy nie ustępują i pojawia się na przykład coraz bardziej dokuczliwy kaszel czy świszczący oddech, co może wskazywać na zapalenie płuc RSV. Wizyta w placówce będzie niezbędna także, gdy u dziecka pojawią się duszności albo bezdechy.

Wirus RSV – szczepienie

Jak dotąd nie opracowano szczepionki przeciwko RSV.

Profilaktyka polega na stosowaniu paliwizumabu (lek podaje się zapobiegawczo niemowlętom, u których występuje wysokie ryzyko poważnych powikłań zakażenia RSV) oraz na przestrzeganiu zasad higieny.

Powikłania po RSV u dzieci i dorosłych

Nieleczona infekcja RSV może doprowadzić do groźnych powikłań. Poza zapaleniem płuc czy zapaleniem oskrzelików, u małych dzieci może pojawić się sinica, objawiająca się niebieskim zabarwieniem skóry. U części najmłodszych pacjentów może również wystąpić nadreaktywność oskrzeli, która prowadzi do nawracających epizodów świszczącego oddechu. W skrajnych przypadkach, gdy dziecko jest równocześnie dotknięte ciężkimi wadami serca albo dysplazją oskrzelowo-płucną, wirus RSV może wywołać śmierć.

FAQ

Czy wirus RSV jest groźny?

Tak, gdyż w przypadku ciężkiego przebiegu infekcji może pojawić się zapalenie płuc, zapalenie oskrzelików czy sinica. Wirus RSV jest szczególnie groźny dla niemowląt, seniorów oraz osób z obniżoną odpornością.

RSV czy jest zaraźliwy?

Tak, z łatwością przenosi się drogą kropelkową, dlatego w sezonie jesienno-zimowym odpowiada za sporą część infekcji.

Wirus RSV ile trwa leczenie?

Zwykle 1–2 tygodnie, jednak czas leczenia może się wydłużyć w przypadku powikłań, które nierzadko wymagają hospitalizacji.

Jak sprawdzić, czy dziecko ma RSV?

Najlepszym sposobem jest przeprowadzenie testu antygenowego RSV.

Co to jest za bakteria RSV?

To patogen nabłonka oddechowego, który jest głównym czynnikiem wywołującym zapalenie oskrzelików u małych dzieci.

Jakie leki na wirusa RSV?

Zwykle wystarczą preparaty pozwalające złagodzić objawy, jednak w cięższych przypadkach potrzebna będzie antybiotykoterapia.

Źródła:

1. M. Borszewska-Kornacka, A. Mastalerz-Migas, Zakażenia syncytialnym wirusem oddechowym w polskiej populacji pacjentów pediatrycznych z perspektywy ekspertów, „Lekarz POZ” 2023, nr 6, s. 347–351: https://www.termedia.pl/Zakazenia-syncytialnym-wirusem-oddechowym-w-polskiej-populacji-pacjentow-pediatrycznych-z-perspektywy-ekspertow,98,52101,1,1.html.
2. M. Wróblewska, W. Naumnik, Zakażenia syncytialnym wirusem oddechowym (RSV) u dorosłych. Kompendium dla lekarzy praktyków, „Medycyna Praktyczna” 2024, nr 3, s. 47–57: https://infekcje.mp.pl/choroby/rsv/wytyczne-przegladowe/341110,zakazenia-rsv-u-doroslych-cz-1-etiologia-i-patogeneza.
3. J. Mrukowicz, M. Ściubisz, Zakażenia wirusem syncytium nabłonka oddechowego (RSV) u dorosłych. Czynniki ryzyka powikłań i profilaktyka czynna, „Medycyna Praktyczna. Lekarz Rodzinny” 2023, nr 5, s. 79–82: https://www.mp.pl/ksiegarnia/produkt/21161/spis.
4. T. Jackowska, A. Wrotek, Ł. Dembiński, Zalecenia diagnostyki zakażenia syncytialnym wirusem oddechowym (RSV) u dzieci. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego i Konsultanta krajowego w dziedzinie pediatrii, „Przegląd Pediatryczny” 2024, nr 1, s. 9–24: https://przegladpediatryczny.pl/magazine/shownumber/535.