Wirus RSV — zakażenie RSV, objawy, leczenie

Wirus RSV (ang. respiratory syncytial virus, syncytialny wirus oddechowy) to patogen powszechnie wywołujący infekcje układu oddechowego. Zakażenie RSV zazwyczaj ma łagodny przebieg. Wirus RSV może jednak wywoływać także poważne – w tym groźne dla życia – zachorowania. Najbardziej narażone na ciężką infekcję są niemowlęta oraz osoby starsze i/lub z obniżoną odpornością.

Jak objawia się zakażenie RSV? Na czym polega rozpoznanie i terapia?

Czym jest wirus RSV?

Wirus RSV jest częstą przyczyną infekcji górnych dróg oddechowych i płuc. Atakuje zarówno dzieci, jak i dorosłych.

Zakażenie RSV może mieć różny charakter. U dorosłych i starszych dzieci przebiega łagodnie, z objawami przypominającymi przeziębienie. W niektórych przypadkach patogen rozprzestrzenia się na dolne drogi oddechowe, powodując zapalenie oskrzelików lub zapalenie płuc.

U osób z grup ryzyka zakażenie może być ciężkie, a nawet zagrażać życiu. 
W wyniku infekcji RSV niekiedy rozwija się też zapalenie ucha środkowego.

Przypuszcza się również, że istnieje związek pomiędzy ciężkim zakażeniem RSV u dzieci a ryzykiem rozwoju astmy w późniejszym życiu.

Wirus RSV – grupa wysokiego ryzyka

W grupie o podwyższonym ryzyku ciężkiego przebiegu zakażenia wirusem RSV znajdują się:

• niemowlęta, zwłaszcza urodzone przedwcześnie;
• dzieci do 2. roku życia z wrodzonymi chorobami serca lub płuc;
• dzieci z chorobami nerwowo-mięśniowymi, np. z dystrofią mięśniową;
• dzieci i dorośli z obniżoną odpornością;
• dorośli z chorobami serca lub płuc;
• osoby starsze, zwłaszcza te w wieku 65 lat i powyżej.

Zakażenie RSV

Syncytialny wirus oddechowy wnika do organizmu przez oczy, nos lub usta. Patogen łatwo rozprzestrzenia się drogą kropelkową. Wirusem RSV można się zarazić, gdy znajdujemy się w pobliżu chorego, który kaszle lub kicha. Do zakażenia RSV dochodzi również poprzez bezpośredni kontakt, np. uścisk dłoni. Ponadto źródłem zakażenia mogą być skażone przedmioty.

Chory jest najbardziej zakaźny w pierwszym tygodniu po kontakcie z wirusem. Jednak u niemowląt i osób z osłabioną odpornością patogen może rozprzestrzeniać się po organizmie do 4 tygodni. Ma to miejsce nawet po ustąpieniu objawów.

Infekcje RSV występują sezonowo. Często przybierają postać epidemii. W klimacie umiarkowanym najwięcej zakażeń notuje się od października do kwietnia.

Syncytialnym wirusem oddechowym można się zarazić wielokrotnie.

Objawy zakażenia wirusem RSV u dzieci i dorosłych

Objawy zakażenia wirusem RSV najczęściej pojawiają się 4-6 dni po kontakcie z patogenem. U osób spoza grupy ryzyka symptomy zwykle są łagodne i przypominają przeziębienie.

Objawy RSV:

• katar lub zatkany nos;
• kichanie;
• suchy kaszel;
• niska gorączka;
• ból gardła;
• ból głowy.

Objawy zapalenia płuc wywołanego wirusem RSV

Wirus RSV może również powodować zapalenie płuc lub zapalenie oskrzelików. W takim przypadku pojawiają się objawy, takie jak:

• gorączka;
• ciężki kaszel;
• świszczący oddech;
• trudności w oddychaniu;
• sinica.

Zakażenie syncytialnym wirusem oddechowym najciężej przebiega u niemowląt. Objawy poważnej infekcji RSV u najmłodszych dzieci to:

• krótki, płytki i szybki oddech; 
• trudności z oddychaniem;
• kaszel;
• słaby apetyt;
• zmęczenie;
• drażliwość.

Rozpoznanie zakażenia RSV

By rozpoznać zakażenie RSV, lekarz przeprowadza badania fizykalne. Wskazówką dla specjalisty jest też pora roku, w której występują objawy. Dodatkowo lekarz może zlecić badanie krwi, prześwietlenie klatki piersiowej czy pulsoksymetrię (nieinwazyjne badanie przezskórne, dzięki któremu oznacza się wysycenie krwi tlenem).

Infekcję RSV można również potwierdzić dzięki wykonaniu testu antygenowego.

Ponieważ niektóre objawy zakażenia wirusem RSV są podobne do symptomów COVID-19 czy grypy, istnieje też możliwość przeprowadzenia badań wykrywających jednocześnie wirusa RSV i wirusy grypy lub wirusa RSV, SARS CoV-2 i wirusy grypy.

Wirus RSV – leczenie

W większości przypadków zakażenie RSV trwa 1-2 tygodnie. W leczeniu stosuje się domowe środki zaradcze, takie jak płyny, krople do nosa z solą fizjologiczną czy unikanie dymu tytoniowego. Można także zażywać preparaty łagodzące objawy, np. zawierające paracetamol. Jeśli wystąpią powikłania bakteryjne, lekarz zaleca antybiotyki.

W ciężkich przypadkach konieczna jest hospitalizacja.

Wirus RSV – szczepienie

Jak dotąd nie opracowano szczepionki przeciwko RSV.

Profilaktyka polega na stosowaniu paliwizumabu (lek podaje się zapobiegawczo niemowlętom, u których występuje wysokie ryzyko poważnych powikłań zakażenia RSV) oraz na przestrzeganiu zasad higieny.