Testosteron badanie

Testosteron to hormon steroidowy. Należy do grupy androgenów, które są odpowiedzialne za rozwój drugorzędowych cech płciowych męskich, takich jak niski głos, rozwój masy mięśniowej oraz owłosienie na ciele. 

U mężczyzn testosteron produkowany jest przez komórki Leydiga, które są rozsiane w jądrach, natomiast u kobiet przez jajniki i korę nadnerczy, a w trakcie ciąży przez łożysko.

Synteza testosteronu rozpoczyna się już ok. 8. tygodnia życia płodowego i odpowiada za wykształcenie cech płciowych.

Testosteron odpowiada za:

• rozwój męskich cech płciowych;
• powstawanie i dojrzewanie plemników (tzw. proces spermatogenezy);
• wykształcenie wtórnych cech płciowych (np. zarost na twarzy);
• syntezę białek i hamowanie ich rozpadu;
• zatrzymywanie w organizmie sodu, potasu i fosforu;
• zwiększanie masy mięśni szkieletowych;
• wzrost gęstości mineralnej kości;
• rozkład tkanki tłuszczowej;
• stan popędu płciowego.

Kiedy wykonać badanie poziomu testosteronu?

Badanie testosteronu warto wykonać w sytuacjach, które mogą wskazywać na zaburzenia hormonalne, m.in. jeśli występują problemy z płodnością u kobiet i mężczyzn, obniżony popęd seksualny, niewydolność jąder, nowotwory jąder. Dodatkowo, jeśli u chłopców zauważalne są objawy opóźnionego lub przedwczesnego dojrzewania płciowego, również warto rozważyć wykonanie testu.

Kobiety, u których występuje nadmierne owłosienie oraz zaburzenia miesiączkowania, również powinny zgłosić się na badanie testosteronu. 

Niski poziom testosteronu

Zbyt niski poziom testosteronu może oddziaływać zarówno na sferę fizyczną, jak i psychiczną. Objawy niskiego testosteronu stwierdza się w przypadku mężczyzn, są to m.in.:

• obniżenie poziomu libido;
• zaburzenia erekcji;
• ograniczenie porannych i nocnych wzwodów;
• u mężczyzn może wystąpić ginekomastia, czyli powiększenie i bolesność gruczołów piersiowych;
• przerzedzenie owłosienia na ciele;
• spadek masy mięśniowej oraz zwiększenie tkanki tłuszczowej, zwłaszcza w okolicy brzucha;
• obniżenia energii życiowej;
• spadku pewności siebie;
• rozdrażnienia, obniżenia nastroju;
• pogorszenia pamięci i koncentracji;
• zaburzeń snu;
• długotrwały niedobór może prowadzić do osteoporozy i zwiększonego ryzyka złamań kości.

Wysoki poziom testosteronu

Zbyt wysoki poziom testosteronu u kobiet, prowadzi do tzw. wirylizacji, co objawia się pojawieniem się cech męskich, takich jak nadmierne owłosienie na ciele (hirsutyzm), zmiany w budowie ciała oraz obniżenie barwy głosu. U kobiet mogą wystąpić także zaburzenia miesiączkowania, trądzik oraz przybieranie na wadze, a w skrajnych przypadkach niepłodność.

U mężczyzn nadmiar testosteronu może prowadzić do agresywnego zachowania, wzmożonego popędu płciowego, a także do podwyższonego ciśnienia tętniczego. Dodatkowo mogą wystąpić problemy z łysieniem, w tym zakola nad czołem oraz uporczywy trądzik.

Testosteron – norma

Poziom testosteronu wyróżnia się dużą zmiennością dobową. Najwyższy poziom testosteronu u mężczyzn utrzymuje się od rana do południa, natomiast najniższy bliżej snu. Z wiekiem stężenie testosteronu stopniowo spada – o około 1,6% rocznie.

Wartości referencyjne dla poziomu testosteronu umieszczane są na wynikach badań, które otrzymuje pacjent. Normy te określają prawidłowy zakres stężenia tego hormonu we krwi, zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Wartości w normach testosteronu we krwi mogą się różnić w zależności od laboratorium, w którym wykonywane jest badanie oraz od zastosowanej metodologii. Dlatego zawsze warto skonsultować wyniki z lekarzem, który oceni wyniki na podstawie ogólnego stanu zdrowia pacjenta i historii chorób.

Przygotowanie do badania testosteronu

Badanie poziomu testosteronu nie wymaga specjalnego przygotowania. Polega na pobraniu krwi z żyły łokciowej. Odbywa się zgodnie z instrukcją:

1. Odkażenie skóry.
2. Założenie opaski uciskowej.
3. Ucisk w miejscu pobrania.

W dniu badania:

Pobranie krwi należy przeprowadzić w godzinach porannych. Przed badaniem pacjent powinien pozostawać w spoczynku przez 10-15 minut (pozycja siedząca). Nawet umiarkowany wysiłek, np. chodzenie, wejście po schodach, może mieć wpływ na wyniki badania laboratoryjnego.

Nie ma przeciwwskazań do wykonania badania.

Wyniki badania

Wyniki testosteronu są zwykle dostępne do odbioru w placówce medycznej, w której wykonywane było badanie bądź mogą być udostępniane online za pośrednictwem specjalnego portalu, lub aplikacji. Sposób odbioru wyników zależy od polityki danej placówki. 

Dowiedz się więcej:

• Badania na hormony
• Wysoki testosteron u kobiet — objawy, jak obniżyć?
• Libido — czym jest i od czego zależy niskie libido?
• Płodność u mężczyzn – co na nią wpływa i jak ją poprawić?