Libido — czym jest i od czego zależy niskie libido?

Libido to popularne określenie popędu seksualnego, który jest naturalną potrzebą człowieka. Poza prokreacją ma wpływ na samopoczucie, budowanie relacji i gospodarkę hormonalną. Sprawdź, czym jest libido, co wpływa na jego spadek oraz co zrobić, by je pobudzić.

Czym jest libido?

Popęd seksualny odgrywa ważną rolę w prokreacji, budowaniu więzi intymnych, samopoczuciu i jakości życia. Za popęd seksualny odpowiedzialne są hormony płciowe, które bezpośrednio oddziałują na odpowiednie ośrodki w mózgu. . Dzięki libido organizm reaguje podnieceniem na bodźce o charakterze erotycznym, które finalnie mogą prowadzić do podjęcia kontaktu seksualnego.

Poziom libido jest indywidualny dla każdego człowieka. Porównywalny poziom popędu seksualnego u obu płci występuje dopiero między 30-35 rokiem życia. 

Jakie funkcje pełni libido?

Poza oczywistą prokreacją, libido pełni szereg istotnych funkcji, zarówno w kontekście fizjologicznym, jak i psychologicznym. Poniżej najważniejsze z nich:

• Budowanie i podtrzymywanie więzi intymnych - bliskość fizyczna i satysfakcjonujące życie seksualne stanowią istotne elementy wzmacniające więź emocjonalną między partnerami, generując poczucie bezpieczeństwa i bliskości.
• Wpływ na samoocenę i pewność siebie - pozytywne doświadczenia i regularna aktywność seksualna mogą mieć pozytywny wpływ na samoocenę, pewność siebie, a także zmniejszyć ryzyko wystąpienia depresji, lęku i zaburzeń nastroju.
• Źródło przyjemności i relaksu – seks pozwala zredukować stres i napięcie, poprawić nastrój i zwiększyć poziom endorfin, czyli hormonów szczęścia. Skłania również do eksperymentowania, poznawania własnego ciała, a także swoich potrzeb. 
• Zdrowie fizyczne – według badań regularna aktywność seksualna może mieć pozytywny wpływ na zdrowie fizyczne, może poprawiać sprawność serca i naczyń, zwiększając zaopatrzenie tkanek w tlen, może również mieć działanie przeciwdepresyjne oraz przeciw lękowe.

Spadek libido – przyczyny

Spadek libido, czyli obniżenie popędu seksualnego, może być frustrującym doświadczeniem, wpływającym na życie osobiste i relacje z partnerem. Zdarza się to wielu osobom na różnych etapach życia, dlatego należy unikać porównywania się do innych. Na szczęście istnieją sposoby na zrozumienie przyczyn spadku libida oraz podjęcie kroków w celu jego regulacji.

Istnieje wiele przyczyn spadku libido, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Do najczęstszych należą:

Czynniki psychologiczne:

• stres,
• zmęczenie,
• depresja,
• niska samoocena,
• problemy w związku,
• traumy z przeszłości.

Czynniki biologiczne:

• zaburzenia hormonalne - np. niedoczynność tarczycy, nadczynność tarczycy, czy niski poziom testosteronu lub menopauza i andropauza,
• czynniki genetyczne – w tym predyspozycje do niskiego libido, jak np. hemochromatoza,
• choroby przewlekłe - np. cukrzyca, nadciśnienie tętnicze - ich leczenie lub skutki uboczne choroby, mogą doprowadzać do zaburzeń seksualnych, co może się przyczyniać do spadku libido,
• farmakoterapia – niektóre leki przeciwdepresyjne, przeciwlękowe, mogą doprowadzać do obniżenia popędu seksualnego lub innych zaburzeń seksualnych, które mogą przyczyniać się do spadku libido,
• infekcje intymne, czy bolesny stosunek często zniechęcają do aktywności seksualnej.

Czynniki związane ze stylem życia:

• następstwa niezdrowej diety i otyłości,
• zaburzenia snu, mają wpływ na gospodarkę hormonalną,
• konsekwencje nadużywania używek jak alkohol, czy narkotyki,
• uzależnienie od smartfonu, które oddala od siebie partnerów,
• brak aktywności fizycznej.

Pamiętaj, że spadek libido jest często tymczasowy i można go leczyć. Jeśli odczuwasz spadek libido, skonsultuj się z lekarzem, by dobrać odpowiednie metody leczenia.

Libido u mężczyzn i kobiet - różnice

Libido, a także powiązana z nim seksualność jest nadal dla pacjentów tematem tabu. Satysfakcja fizyczna, poczucie bliskości, więź emocjonalna i akceptacja to naturalne potrzeby człowieka wiązane ze zdrowiem seksualnym. Choć istnieją pewne ogólne podobieństwa, istotne jest, aby zrozumieć specyfikę libido u obu płci.

Emocje i seksualność

U kobiet poziom zadowolenia seksualnego często powiązany jest z emocjonalną bliskością. Potrzebują poczucia bliskości, bezpieczeństwa i satysfakcji w związku. Dlatego tak duży nacisk kładą na budowanie intymności, odpowiedniej komunikacji i emocjonalnej więzi z partnerem przed stosunkiem.

Poziom zadowolenia seksualnego u mężczyzn często determinowany jest przez czynniki fizyczne, takie jak stymulacja i osiągnięcie erekcji. Wizualne i fizyczne aspekty pobudzenia seksualnego odgrywają znaczącą rolę, a libido może być bardziej spontaniczne i mniej uzależnione od kontekstu emocjonalnego.

Wpływ różnic społecznych i stereotypów na libido

Pomimo ujednolicenia standardów edukacji seksualnej przez WHO, deklaracji praw seksualnych człowieka z 2002 roku nadal mocno zakorzenione są w społeczeństwie stereotypy płciowe. Seksualizacja w mediach społecznościowych, a także przestrzeni publicznej, nie wspierają zatarcia się negatywnych i sztucznych wzorców.

Od mężczyzn stale oczekuje się udowadniania swojej męskości i utrzymywania wysokiego poziomu libido. Ta presja oraz stałe porównywanie się z innymi może utrudniać budowanie wartościowych relacji, a także powodować frustrację. 

Kobiety nadal rzadko mówią o swoich oczekiwaniach i potrzebach. Presja społeczna nie sprzyja eksperymentowaniu ze swoją seksualnością, a ochota na seks nie zawsze bywa zaspokojana. W badaniu „seksualna mapa polki” z 2023 r. 51% ankietowanych potwierdziło, że udaje orgazmy, by sprawić przyjemność partnerowi lub, aby zakończyć stosunek.

Poczucie bezpieczeństwa, otwarta komunikacja i wzajemne zrozumienie się partnerów jest kluczowe dla zdrowych relacji. Niestety nadal wiele ludzi podejmuje aktywność seksualną, wbrew sobie – chociażby z powodu niechęci do urażenia drugiej osoby.

Od czego zależy libido u kobiet?

Libido u kobiet jest złożonym zjawiskiem, na które wpływa wiele czynników, zarówno fizycznych, jak i psychologicznych. Poziom libido u kobiet może się zmieniać w ciągu miesiąca, a nawet w ciągu dnia.

Kluczowe czynniki wpływające na kobiece libido to:

• cykl menstruacyjny - poziom hormonów płciowych, estrogenu i progesteronu, ulega zmianom w ciągu cyklu menstruacyjnego, co wpływa na libido. Największy popęd seksualny kobiety odczuwają w czasie owulacji, kiedy poziom estrogenu jest wysoki, a najniższy przed menstruacją, kiedy kontrolę przejmuje progesteron,
• antykoncepcja hormonalna – może hamować libido u kobiet,
• menopauza, czyli okres naturalnego wygaśnięcia funkcji jajników, prowadzi do spadku poziomu estrogenu i progesteronu, co bezpośrednio wpływa na obniżenie popędu seksualnego,
• ciąża, poród i połóg – różne etapy zmian hormonalnych i fizycznych kobiety mają bezpośredni wpływ na popęd seksualny, samopoczucie oraz odczuwanie przyjemności,
• problemy ginekologiczne - występujące infekcje pochwy, bolesne miesiączki i endometrioza mogą powodować dyskomfort i ból podczas stosunku, co może obniżać libido u kobiet.

Męskie libido, na co zwrócić uwagę?

Libido u mężczyzn, często błędnie utożsamiane z nieustanną gotowością do seksu, jest złożonym zjawiskiem. Choć naturalne wahania są normą, niskie libido może być źródłem frustracji i wpływać na relacje.

Na popęd seksualny mężczyzn duży wpływa ma:

• testosteron – hormon płciowy produkowany w jądrach, jego obniżenie może doprowadzać do spadku libido,
• andropauza – męski odpowiednik menopauzy, charakteryzuje się stopniowym spadkiem poziomu testosteronu. Objawy andropauzy mogą obejmować obniżenie libido, zmiany nastroju, zaburzenia snu, utratę masy mięśniowej, osteoporozę i osłabienie erekcji,
• stres - przewlekły stres, stany lękowe lub depresja obniżają poziom testosteronu i oraz osłabiają popęd seksualny,
• schorzenia prostaty - zapalenie prostaty lub jej powiększenie, mogą powodować ból i dyskomfort podczas stosunku, co negatywnie wpływa na popęd seksualny. 

Objawy niskiego libido

 Niskie libido może się objawiać w następujący sposób:

• małe zainteresowanie seksem – mniejsza częstotliwość stosunków oraz fantazji zarówno sennych, jak i tych na jawie,
• brak spontaniczności w aktywności seksualnej,
• trudność z pobudzeniem – problem z osiągnięciem lub utrzymaniem erekcji u mężczyzn lub brak nawilżenia pochwy podczas stosunku,
• skrócony czas trwania zbliżenia lub odczucie mniejszej satysfakcji z seksu (np. brak orgazmu).

Jeśli doświadczasz kilku z tych objawów przez dłuższy czas (np. miesiąc lub dłużej) i sprawia Ci to dyskomfort, zalecamy konsultację z lekarzem. Pamiętaj, że zdrowie seksualne nie jest powodem do wstydu - nie musisz się z tym mierzyć samodzielnie.

Spadek libido — jakie badania wykonać?

Niskie libido może mieć wiele przyczyn, dlatego w celu ustalenia prawidłowej diagnozy i doboru odpowiedniej terapii, lekarz może zlecić szereg badań, takich jak:

• morfologia,
• poziom hormonów płciowych (testosteron u mężczyzn, estrogen i progesteron u kobiet)
• poziom TSH (hormon tarczycy)
• poziom kortyzolu (hormonu stresu)
• profil lipidowy (cholesterol LDL, HDL, trójglicerydy)
• poziom glukozy we krwi,
• USG jamy brzusznej - ocena narządów rodnych (jajniki, macica u kobiet, prostata u mężczyzn),
• tomografia komputerowa (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI) w przypadku konieczności dokładniejszych badań.

Wśród badań, które mogą pomóc w ustaleniu przyczyny spadku libido, istotną rolę odgrywają badania psychologiczne. Lekarz może skierować pacjenta do psychologa, psychoterapeuty, lub seksuologa, aby ocenić stan psychiczny pacjenta i zaradzić chronicznemu stresowi, napadach paniki, czy depresji.

Jak leczyć niski popęd seksualny?

Istnieją skuteczne metody leczenia niskiego libido. Terapia hormonalna, terapia psychologiczna i poradnictwo seksuologiczne to tylko niektóre z nich. Pamiętaj, że nie musisz sam/a mierzyć się z tym problemem - skonsultuj się z lekarzem, aby znaleźć najlepszą dla siebie terapię.

7 wskazówek, jak zwiększyć poziom libido

Niskie libido może negatywnie wpływać na wiele aspektów życia, obniżając samoocenę, prowadząc do frustracji i problemów w związku. Na szczęście istnieją sposoby, które mogą pomóc Ci odzyskać pożądanie i cieszyć się satysfakcjonującym życiem seksualnym:

1. Zmień styl życia - aktywność fizyczna, zdrowa dieta i odpowiednia ilość snu to kluczowe czynniki dla dobrego zdrowia i kondycji, w tym libido.

2. Zredukuj stres - wypróbuj techniki relaksacyjne, znajdź odprężające hobby, czy naucz się odpoczywać.

3. Wysypiaj się - sen jest niezbędny dla regeneracji organizmu i utrzymania prawidłowego poziomu hormonów.

4. Rozmawiaj z partnerką / partnerem - otwarta i szczera komunikacja o potrzebach seksualnych jest kluczowa dla budowania satysfakcjonującego związku.

5. Eksperymentujcie - spróbujcie nowych erotycznych zabaw, gadżetów lub pozycji seksualnych, aby urozmaicić wasze życie intymne.

6. Romantyczna atmosfera – zadbaj o Waszą intymność, nawet drobne gesty potrafią podgrzać atmosferę podczas zbliżeń.

7. Skonsultuj się z lekarzem, jeśli niskie libido Cię niepokoi – badania profilaktyczne mogą pomóc rozwiązać problem.

Źródła:

1.       Canale D, Pistoia S. Libido and hormones. CNS Spectr. 2000 Aug;5(8):21-3. doi: 10.1017/s1092852900007501. PMID: 18192936.

2.       https://zdrowa-ona.pl/wp-content/uploads/2023/09/Raport_rozkladowki.pdf

3.       Seksuologia, Lew-Starowicz M., Lew-Starowicz Z., Skrzypulec-Plinta V. (red.), Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.

4.       Sexual problems in the patients with psychiatric disorders. Piontek A, Szeja J, Błachut M, Badura-Brzoza K. Wiad Lek. 2019;72(10):1984-1988.

5.       https://www.mp.pl/pacjent/seksuologia/zaburzenia-medyczne-a-seksualnosc/92027,wplyw-stanow-chorobowych-na-funkcjonowanie-seksualne