W jakim wieku zaczyna się menopauza? Objawy i etapy klimakterium

Charakterystyczne objawy przekwitania zwykle pojawiają się między 45. a 55. rokiem życia. Dotyczą na przykład uderzeń gorąca, braku energii, obniżenia nastroju czy bezsenności. W czasie menopauzy rośnie również ryzyko chorób serca oraz osteoporozy.

Menopauza to etap w życiu, którego doświadcza każda kobieta około 50. roku życia. Warto do tego okresu życia przygotować się zarówno psychicznie, jak i fizycznie. Ginekolodzy zwracają uwagę, że przejście tego etapu może być dla niektórych kobiet trudnym doświadczeniem. Istnieją natomiast skuteczne sposoby na powstrzymanie nieprzyjemnych objawów menopauzy, umożliwiające prowadzenie normalnego i pełnego zadowolenia, także intymnego, życia. Dowiedz się więcej!

Czym jest menopauza?

Menopauza jest naturalnym, fizjologicznym etapem życia kobiety, który następuje po okresie rozrodczym, a przed procesem starzenia się organizmu. Pojawia się wtedy, kiedy zanika miesiączka (w sposób trwały) i gdy kobieta traci zdolność do zajścia w ciążę. Jest to powodowane zmniejszeniem produkcji estrogenów i progesteronu.

W jakim wieku ma się menopauzę? Zwykle dotyczy ona kobiet między 45. a 55. rokiem życia. Warto podkreślić, że często menopauzę utożsamia się z klimakterium. Nie jest to do końca prawidłowe. O ile bowiem objawy klimakterium dotyczą całego okresu przekwitania, który występuje zarówno przed, jak i po menopauzie, o tyle sama menopauza to ostatnie krwawienie miesiączkowe, po którym przez kolejne 12 miesięcy nie dojdzie już do miesiączki.

Menopauza a okres

W jakim wieku zanika okres? Zdarza się, że funkcje jajników wygasają u kobiet przed 40. r.ż. (POF, premature ovarian failure), mówimy wtedy o przedwczesnej menopauzie, która może być spowodowana czynnikami genetycznymi, niezdrowym stylem życia, chirurgicznym usunięciem jajników po leczeniu onkologicznym, radioterapii i chemioterapii lub zbyt niską masą ciała. Zdarza się też, że objawy choroby Hashimoto i nadczynności tarczycy są mylone z wczesną menopauzą, dlatego tak ważne jest, by nie bagatelizować zaburzeń i zgłosić się do specjalisty od razu, bez względu na to, jakie objawy menopauzy wystąpią u ciebie.

Podsumowując, nie każde zatrzymanie się miesiączki oznacza menopauzę i zaburzenia hormonalne na tym tle. Może być efektem niedoborów składników odżywczych podczas stosowania diet odchudzających, lub też po prostu ciąży. Dlatego warto wiedzieć, jak rozpoznać menopauzę. Każda sytuacja, która na nią wskazuje, wymaga konsultacji z lekarzem i weryfikacji poprzez specjalistyczną diagnostykę. Jeśli chodzi o początek menopauzy, objawy są związane z tym, że organizm kobiety zaczyna produkować mniej estrogenu i nie dochodzi już do comiesięcznego uwalniania jajeczek. Tym samym następuje zakończenie miesiączkowania. O tym, że nie ma się już okresu, będzie świadczyć brak krwawienia przez kolejnych 12 miesięcy.

Etapy menopauzy

Wyróżniamy trzy etapy zanikania funkcji rozrodczych kobiet w okresie klimakterium:

• okres przedmenopauzalny;
• okres menopauzalny, czyli menopauza właściwa – ostateczne ustanie miesiączkowania, po którym przez 12 miesięcy nie wystąpiło już żadne krwawienie;
• okres pomenopauzalny.

Nie każda kobieta doświadczy ciężkich objawów przekwitania i będzie wymagać stosowania hormonalnej terapii menopauzalnej (HTM). Dla wielu z nich będzie jednak wsparciem w codziennym funkcjonowaniu i utrzymywaniu jakości życia. Klimakterium to z pewnością czas, by poświęcić swemu zdrowiu i kobiecości więcej uwagi.

Okres przedmenopauzalny

Okres przedmenopauzalny do dnia ostatniej miesiączki może trwać nawet kilka lat. W czasie perimenopauzy kobieta zauważa zmiany częstości i obfitości krwawień miesiączkowych, uderzenia gorąca, niepokój, drażliwość, problemy ze snem, szybkie męczenie się, problemy z utrzymaniem wagi. Dochodzi do tego osłabienie libido czy też częste infekcje intymne związane z gorszym nawilżeniem pochwy i atrofią narządów płciowych.

Okres pomenopauzalny

W tym czasie objawy menopauzy powinny ustąpić, a kobieta zwykle czuje przypływ energii. Pod wpływem pewnych czynników, w tym zmniejszenia poziomu estrogenów, może zwiększyć się ryzyko wystąpienia pewnych chorób, na przykład w ramach układu krwionośnego. Dlatego w okresie pomenopauzalnym warto szczególną uwagę zwrócić na aktywność fizyczną oraz na zdrową dietę.

Jak rozpoznać menopauzę? Objawy klimakterium

To, jak wygląda menopauza, w pewnej mierze zależy od indywidualnych uwarunkowań. Można wskazać na szereg charakterystycznych objawów, które mogą świadczyć właśnie o menopauzie. Nie zawsze jednak tak jest, dlatego w każdym przypadku warto zasięgnąć porady lekarza.

Perimenopauza – objawy

Pierwsze objawy przed menopauzą, które są związane z rozpoczęciem klimakterium, to:

• nieregularne miesiączki,
• zwiększenie wagi ciała,
• tkliwość piersi,
• wahania nastroju,
• problemy z zasypianiem,
• bóle głowy,
• zmniejszenie popędu płciowego,
• suchość pochwy,
• infekcje układu moczowego.

Pierwsze objawy klimakterium to także chroniczne zmęczenie oraz nasilenie zespołu napięcia przedmiesiączkowego.

Objawy menopauzy

Średni wiek, kiedy kobieta przekwita, to obecnie 51 lat, a zmiany zwiastują m.in. takie objawy:

• uderzenia gorąca,
• nocne pocenie się,
• niepokój i rozdrażnienie,
• przybieranie na wadze,
• spadek libido,
• brak energii,
• bóle głowy,
• kołatanie serca,
• obniżenie nastroju,
• stany depresyjne,
• problemy z pamięcią i koncentracją,
• nieregularne cykle miesiączkowe,
• bezsenność,
• szybsze niż wcześniej męczenie się,
• suchość pochwy,
• wypadanie włosów,
• łamliwość paznokci.

Warto pamiętać, że okres przedmenopauzalny, przed zanikiem ostatniej miesiączki, może trwać kilka lat. Oznacza to, że w tym czasie zaburzenia hormonalne, nieregularny cykl miesiączkowy i skąpe krwawienia, nie przekreślają szans na zajście w ciążę. Należy wziąć to pod uwagę z powodów antykoncepcyjnych lub przed procedurą in-vitro. Natomiast kiedy zanika okres i trwa to nieprzerwanie od roku, taki stan sugeruje, że kobieta przeszła menopauzę i jest bezpłodna.

Jak sprawdzić, czy to menopauza? Badania na menopauzę

Aby upewnić się, że określone zmiany to oznaki menopauzy, warto wykupić pakiet badań diagnostycznych „Menopauza”. Obejmuje badania hormonalne, dotyczące poziomu TSH, FSH oraz estradiolu.

Kup badanie >> Test na menopauzę

Jak łagodzić objawy w okresie menopauzy?

Niektóre pacjentki będą mieć łagodne objawy klimakterium i nie będą potrzebowały wsparcia farmakologicznego, ale są też panie, które będą potrzebowały leków uśmierzających np. ciężkie uderzenia gorąca czy nadmierną potliwość.

Pomocna w łagodzeniu symptomów związanych z menopauzą, ale też (jak dowodzą badania) w zmniejszeniu ryzyka zachorowania na osteoporozę, jest hormonalna terapia menopauzalna. Jednakże nie zaleca się stosowania jej w prewencji tej choroby, a wybór metody leczenia jest kwestią oceny czy korzyści przewyższają ryzyko.

Należy bowiem pamiętać, że w przypadku niektórych pacjentek stosowanie HTM może zwiększać ryzyko zakrzepicy, udarów mózgu, raka piersi.

Każda kobieta, która ma objawy klimakterium, powinna zadbać o aktywność fizyczną. Pozytywnie wpływa ona na samopoczucie, pomaga łagodzić stany lękowe i depresyjne, zadbać o jakościowy odpoczynek i zdrowy sen, a także zapobiec przybieraniu na wadze. Natomiast dla zwiększenia komfortu życia intymnego i odpowiedniego nawilżenia pochwy można stosować różnego rodzaju lubrykanty.

Nie mniej istotna jest zbilansowana dieta uwzględniająca m.in. rośliny strączkowe, siemię lniane oraz produkty i preparaty na bazie soi bogate w fitoestrogeny. To naturalne związki roślinne, które mogą „naśladować” estrogeny i łagodzić objawy klimakterium. Jednak istnieją również badania, w których nie zostały stwierdzone korzyści ze stosowania fitoestrogenów. Niewskazane jest stosowanie suplementów diety na bazie soi, które zawierają więcej izoflawonów niż naturalna żywność, u kobiet z obciążonym wywiadem w kierunku nowotworów wrażliwych na estrogeny, takich jak rak piersi.

Menopauza u kobiety może wiązać się z problemami z utrzymaniem prawidłowej masy ciała, dlatego zaleca się zmniejszyć wielkości porcji posiłków. W każdym posiłku połowę talerza powinny zajmować warzywa, które stanowią główne źródło witamin, składników mineralnych oraz błonnika.
Regularne jedzenie warzyw i owoców zmniejsza ryzyko rozwoju wielu chorób np. cukrzycy typu 2, otyłości, nadciśnienia, choroby niedokrwiennej serca, a także niektórych nowotworów.

Klimakterium a choroby

Okres przekwitania u kobiet to czas, w którym dochodzi do zmian hormonalnych. Wpływają one na funkcjonowanie całego organizmu, nie tylko układu rozrodczego. Rośnie ryzyko chorób układu krążenia, nasilenia objawów miażdżycowych czy zaniku masy kostnej i łamliwości kości, czyli osteoporozy. U kobiet z wczesną menopauzą istnieje z kolei większe ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.

Ważne więc, by zadbać o siebie na każdym etapie zmian: w okresie perimenopauzy, menopauzy i pomenopauzalnym. Co ważne, kiedy zanika okres, nie oznacza to, że nie należy odbywać wizyt u ginekologa. Wręcz przeciwnie, należy zachować ich regularność ze względu na profilaktykę chorób nowotworowych. Każda kobieta po menopauzie jest w grupie zwiększonego ryzyka np. nowotworów szyjki macicy, raka sromu, raka piersi, raka jajnika czy raka trzonu macicy.

FAQ

Po czym ginekolog stwierdza menopauzę?

Może to stwierdzić w wyniku badania poziomu hormonów (TSH, FSH), w tym estrogenów (estradiolu). Warto od razu wykupić cały pakiet badań diagnostycznych.

Co to jest menopauza i ile trwa?

To ostateczny zanik miesiączki u kobiety. O menopauzie można powiedzieć, gdy do nawrotu krwawienia nie dojdzie po 12 miesiącach od ostatniej miesiączki.

Po czym poznać, że zaczyna się menopauza?

Pierwsze objawy klimakterium to na przykład nieregularne miesiączki, wzrost wagi ciała, tkliwość piersi czy wahania nastroju. Mogą pojawić się również problemy z zasypianiem, częste bóle głowy oraz suchość pochwy i infekcje układu moczowego.

Źródła

1. Olszewska J., Czerwińska-Osipiak A., Łukaszuk K., Wiśniewska R. PROBLEMY KOBIET W OKRESIE OKOŁOMENOPAUZALNYM. Pielęgniarstwo Polskie 2015, 1 (55).
2. Pertyński T., Stachowiak G. Menopauza – fakty i kontrowersje. Endokrynologia Polska 2006, 5 (57).
3. Skrzypulec-Plinta V., Antosik-Wójcińska A. Postępowanie z pacjentką w wieku menopauzalnym w praktyce lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Neuropsychiatria. Przegląd Kliniczny 2021, vol. 13, nr 3–4.
4. Zadykowicz R., Sójka A., Czyżewska U., Rutkowski M., Kilen K., Rysiak E., Miltyk W.MENOPAUZA W ASPEKCIE SPOŁECZNYM I EKONOMICZNYM.Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu 2014, 2 (39).
5. https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/dieta-i-menopauza/(dostęp: 15.02.2024 r.)
6. https://podyplomie.pl/medical-tribune/18883,przeprowadzic-przez-menopauze (dostęp: 15.02.2024 r.)
7. https://www.fda.gov/media/154354/download(dostęp: 15.02.2024 r.)
8. https://www.forumginekologii.pl/artykul/bezpieczenstwo-stosowania-terapii-hormonalnej-wieku-menopauzalnego (dostęp: 15.02.2024 r.)
9. https://www.gov.pl/web/wsse-wroclaw/sdmia (dostęp: 15.02.2024 r.)