1500 dostępnych wizyt 1500 dostępnych wizyt
3788 lekarzy 3788 lekarzy
1800 badań i usług 1800 badań i usług
Strefa wyjątkowych ofert Strefa wyjątkowych ofert
Mediclub

Jak wygląda świerzb? Objawy i leczenie

Aktualizacja: 26.04.2024 (Data dodania: 23.07.2018) 9 minut
Autor Redakcja Medistore
Autor:
Redakcja Medistore
Treść sprawdzona przez Zespół medyczny
Treść sprawdzona przez:
Zespół medyczny

Spis treści

  1. Co to jest świerzb?
  2. Jak wygląda świerzb? [Zdjęcia]
  3. Świerzb przyczyny
    1. Świerzb – jak można się zarazić?
  4. Świerzb objawy
  5. Świerzb norweski
  6. Świerzb u dorosłych
  7. Świerzb u dzieci i noworodków
  8. Jak wyleczyć świerzb?
    1. Leki na świerzb
    2. Jak długo trwa leczenie świerzbu?
  9. Świerzb powikłania
  10. Świerzb podobne choroby

Na świerzb chorują nie tylko ludzie ale także zwierzęta. By zarazić się świerzbowcem musi wystąpić kontakt z osobą chorującą na tę chorobę. Świerzb jest to bardzo poważna choroba, ktorą należy leczyć. Objawami są zapalenie skóry, dziury w skórze oraz zaczerwienienia. Sprawdź jak wygląda diagnostyka i leczenie świerzbu.

Co to jest świerzb?

Świerzb jest chorobą zakaźną, wywoływaną przez pasożytnicze roztocza. Chorują ludzie i zwierzęta – m.in. koty, psy, lisy, konie, ptaki. Świerzb u człowieka jest wywoływany przez świerzbowca ludzkiego (łac. Sarcoptes hominis, Sarcoptes scabiei) a zakażenie odbywa się najczęściej przez bezpośredni kontakt z chorym.

Do głównych objawów choroby należą:

  • intensywny świąd,
  • czerwona wysypka,
  • obecność nor i tuneli świerzbowcowych, drążonych w warstwie rogowej naskórka przez samicę pasożyta.

Zmiany chorobowe pojawiają się najczęściej:

  • na dłoniach,
  • w miękkich fałdach skórnych,
  • na pośladkach,
  • w okolicach zewnętrznych narządów płciowych.

W przypadku świerzbu u dzieci zmiany mogą występować również na powierzchni dłoni, stóp i owłosionej skóry głowy. Świerzb leczy się farmakologicznie a terapia obejmuje chorego, partnerów seksualnych i  osoby przebywające w bliskim kontakcie z chorym – np. zamieszkujące z nim.

Świerzb to jedna z najstarszych, znanych ludzkości chorób, kojarzona dawniej z niedostatecznymi warunkami higienicznymi (np. na froncie wojennym). Dziś pojawienie się ognisk schorzenia wiąże się raczej z nasileniem dużych skupisk ludzkich. Świerzb może pojawić się np. w domach opieki, szpitalach lub w dużych skupiskach dzieci.

Jak wygląda świerzb? [Zdjęcia]

Zmiany chorobowe mają początkowo formę drobnej, czerwonej, miejscowej wysypki, która może pojawić się na dłoniach, w okolicy narządów płciowych, sutków i pośladków. Świerzb u dzieci objawia się wysypką, która atakuje zazwyczaj podeszwy stóp i dłonie.

Grudkowa wysypka jest intensywnie swędząca a chory odczuwa przymus drapania. Z biegiem czasu grudki wysypki przekształcają się w pęcherzyki z płynem i zaczynają pękać. Intensywne drapanie może ujawnić charakterystyczne objawy świerzbu (obecne pod naskórkiem), czyli przeczosy i norki świerzbowe.

Świerzb w fazie zaawansowanej daje objawy rozległych, miejscowych zakażeń skóry. Obecne są znaczne ilości strupków, grudek, pęcherzy i silne zaczerwienienie. Skóra w miejscu zakażenia może się złuszczać i rogowacieć.

Jak wygląda świerzb? [Zdjęcia].

Świerzb przyczyny

Przyczyną świerzbu u człowieka jest pasożytnicza działalność świerzbowca ludzkiego, którym można zarazić się głównie w bezpośrednim kontakcie z chorym. 

Zapłodniona samica drąży tunele w warstwie rogowej naskórka, żywiąc się zawartą w skórze keratyną. W wydrążonej norce samica składa od 2 do 3 jaj (każdego dnia). Pełny cykl rozwojowy świerzbowca trwa ok. 3 tygodnie a namnażaniu sprzyja m.in. podwyższona temperatura. Objawy chorobowe świerzbu – czyli swędzenie, wysypka i miejscowe zapalenie skóry – to reakcja organizmu na wydzieliny pasożyta. Rozwój objawów chorobowych wynosi od 2. do nawet 6. tygodni od momentu zakażenia.

Świerzb – jak można się zarazić?

Zakażenie świerzbowcem odbywa się:

  • poprzez bezpośredni kontakt z chorym – np. poprzez dotyk lub pielęgnowanie chorego,
  • przez kontakty seksualne,
  • rzadziej przez kontakt pośredni – np. w trakcie korzystania z przedmiotów, należących do chorego (ręcznik, ubranie, pościel).

Po prawidłowym zdiagnozowaniu choroby, leczeniem obejmuje się zarówno chorego, jak i jego najbliższe otoczenie. Co ważne – świerzbowiec ludzki może przetrwać poza żywicielem do ok. 72 godzin. Obecność pasożytów odnotowywano m.in. w kurzu pomieszczeń, w których na co dzień przebywał pacjent. Bardzo wysokim poziomem zakaźności cechuje się tzw. świerzb norweski – rzadka, ciężka odmiana choroby. W tym przypadku zarażenie drogą pośrednią jest bardziej prawdopodobne.

Świerzb objawy

Objawy świerzbu mogą mieć różną intensywność, zależnie od typu reakcji immunologicznej organizmu i stopnia zaawansowania choroby:

  • świąd skóry – intensywny, miejscowy, nasilający się nocą i pod wpływem ciepła np. po gorącej kąpieli;
  • obecność nor świerzbowcowych – czyli jam, wydrążonych w głębszych warstwach naskórka przez samicę świerzbowca (objaw charakterystyczny dla świerzbu, potwierdzany przez lekarza w badaniu dermatoskopowym);
  • przeczosy skórne – niewielkie, podłużne ubytki w skórze, pojawiające się na skutek zdrapania naskórka wzdłuż linii podskórnego tunelu, wykonanego przez samicę świerzbowca;
  • drobna, czerwona, grudkowa wysypka i zaczerwienienie skóry – najczęstsze miejsca wystąpienia wysypki: dłonie, przestrzenie między palcami, okolice fałd, piersi, narządy płciowe, pośladki; świerzb u dzieci – podeszwy stóp i dłonie; wysypka nie występuje na skórze twarzy (wyjątkiem są chore niemowlęta); w miarę rozwoju zakażenia grudki zamieniają się w pękające pęcherzyki z płynem surowiczym; 
  • grudki, pęcherzyki i stan zapalny skóry w miejscu zakażenia;
  • zgrubienie i rogowacenie zakażonego naskórka – objawy występujące w zaawansowanym stadium nieleczonej choroby.

Świerzb – objawy to głównie silny świąd skóry, nory świerzbowcowe, przeczosy skórne.

Świerzb norweski

Świerzb norweski (hiperkeratotyczny) jest najcięższą postacią choroby i cechuje się najwyższym poziomem zakaźności. Pojawia się rzadko i dotyczy przede wszystkim osób o obniżonym poziomie odporności np. chorych na AIDS lub pacjentów onkologicznych. Narażone są też osoby starsze, przebywające w zamkniętych ośrodkach opiekuńczych i pacjenci po kuracjach obniżających naturalną odporność organizmu. Zakażenie odbywa się przez bezpośredni kontakt z chorym lub kontakt z należącymi do niego przedmiotami (np. ręcznikiem, ubraniem).

Przyspieszone namnażanie się pasożytów jest skutkiem obniżonej reakcji odpornościowej organizmu. Objawy zakażenia (grudki, pęcherze, zaczerwienienie, strupki) mogą obejmować rozległe powierzchnie ciała, w tym przestrzeń pomiędzy łopatkami i twarz. Skóra zmieniona chorobowo zaczyna się złuszczać. Pojawiają się też zrogowacenia skóry i zgrubienia paznokci.

W tej odmianie świerzbu może nie występować świąd (występuje u około 50 proc. chorych) lub uczucie swędzenia może być znacznie mniej dotkliwe niż u pacjentów dotkniętych klasyczną postacią świerzbu. Chorzy są leczeni farmakologicznie a skuteczna terapia wymaga izolacji. Leczenie jest trudne, m.in. dlatego, że zrogowaciała warstwa naskórka skutecznie utrudnia przenikanie substancji czynnych z leków.

Świerzb u dorosłych

Zakażenie odbywa się przez kontakt bezpośredni skórny (także drogą płciową), rzadziej – poprzez kontakt pośredni. Pełny okres wylęgania choroby to średnio ok. 3 tygodnie.

Pierwszym objawem świerzbu jest intensywny, miejscowy świąd, narastający w godzinach nocnych. Na wybranych partiach ciała (najczęściej: dłonie, skóra pomiędzy palcami, nadgarstki, narządy płciowe, pępek, okolice sutków) pojawia się czerwona, grudkowata wysypka.

W przypadku dorosłych i starszych dzieci wysypka nie obejmuje twarzy. Może pojawić się miejscowe zapalenie skóry. Choroba wymaga konsultacji lekarskiej. Terapią farmakologiczną są zazwyczaj objęci także bliscy chorego.

Świerzb u dzieci i noworodków

Zakażenie odbywa się poprzez bezpośredni kontakt (np. w trakcie zabawy) lub kontakt z przedmiotem, należącym do chorego (pościel, ręcznik, ubranie). W przypadku niemowląt, oprócz typowych miejsc wystąpienia objawów (dłonie, pośladki, pępek, fałdy skórne), zmiany skórne mogą obejmować także głowę.

U starszych dzieci grudkowa, czerwonawa wysypka pojawia się najczęściej na dłoniach i stopach. Zmianom na skórze towarzyszy intensywne swędzenie a drapanie może doprowadzić do wtórnego zakażenia, objawiającego się m.in. obecnością strupków i wykwitów ropnych.

Początkowe objawy świerzbu u dziecka są często mylone z objawami alergii, ospy wietrznej lub różyczki – stąd konieczność możliwie szybkiej diagnostyki. W leczeniu wykorzystuje się głównie preparaty miejscowe.

Jak wyleczyć świerzb?

Diagnostyka odbywa się na podstawie rozpoznania objawów klinicznych (świąd, obecność nor i przeczosów) i rozpoznaniu świerzbu w badaniu dermatoskopowym.

Długość terapii i rodzaj zastosowanych leków zależy od:

  • stopnia nasilenia choroby, 
  • wieku i stanu zdrowia pacjenta, 
  • dodatkowych okoliczności (np. ciąża).

Największą skuteczność w zwalczaniu świerzbu przypisuje się preparatom z permetryną.

Badanie na obecność świerzbowca 

od 40 zł

SPRAWDŹ

*Cena może się różnić w zależności od miasta i placówki.

Leki na świerzb

W leczeniu stosuje się także:

  • maści siarkowe (dzieci do 4 lat, kobiety w ciąży), 
  • benzoesan benzylu, 
  • Crotamitone (łagodzi świąd). 

Dodatkowych środków leczniczych będą wymagać osoby z obniżoną odpornością (np. chorzy na AIDS). W tym przypadku, oprócz środków miejscowych stosuje się także leczenie iwermektyną.

Leczeniu farmakologicznemu musi towarzyszyć dbałość o zachowanie wysokiego poziomu higieny w otoczeniu chorego (m.in. w celu wyniszczenia potencjalnych ognisk chorobowych): wypranie ubrań, pościeli, koców, pluszowych zabawek. Pranie powinno odbyć się w temperaturze powyżej 60C, ubrania, pościel i koce należy również po praniu wyprasować gorącym żelazkiem. Przedmioty, których nie można uprać zaleca się wymrozić – przez 12h w temperaturze -20C.

Jak długo trwa leczenie świerzbu?

Długość terapii trwa od kilku dni do kilku tygodni – w zależności od przepisanego środka, stopnia zaawansowania choroby, wieku pacjenta. Leczenie środkami miejscowymi (kremy) trwa zazwyczaj od 3. do 5. dni. Dłuższej terapii wymagają pacjenci z immunosupresją, świerzbem norweskim i chorzy z wtórnym zakażeniem bakteryjnym.

Świerzb powikłania

Powikłania po świerzbie zdarzają się rzadko. W przypadku tej choroby najgroźniejszy jest brak wczesnego rozpoznania – w miarę rozwoju zakażenia zmiany skórne mogą się nasilać i prowadzić do występowania wtórnych zakażeń bakteryjnych. Im szybsze wdrożenie leczenia, tym mniejsze ryzyko powikłań (z wyjątkiem reakcji alergicznych na leki).

Powikłania świerzbu:

  • utrzymujący się świąd skóry;
  • zmiany guzkowe u dzieci (rzadko), parazytofobie (lęk przed pasożytami);
  • reakcje alergiczne;
  • miejscowe podrażnienia po stosowaniu leków miejscowych.

Świerzb podobne choroby

Rozpoznanie świerzbu jest często utrudnione. Część najbardziej widocznych objawów – wysypka, miejscowe zaczerwienienie, świąd – bywa zazwyczaj mylona z objawami reakcji alergicznej (np. pokarmowej), pokrzywką, egzemą.

Dodatkowym problemem diagnostycznym jest współwystępowanie innych chorób skórnych np.:

  • atopowego zapalenia skóry, 
  • łuszczycy, 
  • osutków polekowych. 

Szybka konsultacja lekarska pozwala na właściwe rozpoznanie choroby i wykluczenie schorzeń o podobnym przebiegu (lub potwierdzenie chorób współistniejących).

Podziel się

facebook icon
x icon
linkedin icon
email icon