Badanie kreatyniny

Kreatynina - najważniejsze informacje

Kreatynina to organiczny związek chemiczny, który powstaje w wyniku przemiany materii, głównie w mięśniach szkieletowych, jako produkt degradacji kreatyny. Kreatyna jest kluczowym nośnikiem energii w mięśniach, a codziennie około 1-2% jej całkowitej ilości ulega rozkładowi na kreatyninę. Związek ten jest filtrowany przez nerki i wydalany z moczem, co czyni go istotnym wskaźnikiem funkcji nerek.

Kreatynina badanie 

Badanie poziomu kreatyniny wykorzystywany jest do oceny czynności nerek, w diagnozowaniu i monitorowaniu leczenia chorób nerek. Jest również istotne przed niektórymi badaniami diagnostycznymi wymagającymi użycia kontrastu, takimi jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny. 

Stężenie kreatyniny w surowicy jest wypadkową wytwarzania i wydalania, zależy zarówno od masy mięśniowej, jak i sprawności wydalniczej nerek.

Badanie polega na pobraniu krwi do probówki EDTA. Całość trwa ok. 2-3 minuty, a samo pobranie krwi kilkanaście sekund. W przypadku nieprawidłowego przygotowania do badania uzyskany wynik nie będzie w pełni miarodajny. Zaleca się wykonać badanie w godzinach porannych.

Kiedy wykonać badanie poziomu kreatyniny?

• przed badaniami diagnostycznymi z kontrastem (np. tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny);
• profilaktycznie raz w roku, nawet bez objawów;
• w przypadku podejrzenia uszkodzenia nerek, w tym ostrych i przewlekłych chorobach nerek;
• przy wystąpieniu objawów chorobowych związanych z układem moczowym;
• monitorowanie pacjentów po przeszczepie nerki;
• przy niewydolności krążenia;
• monitorowanie nadciśnienia tętniczego;
• przy cukrzycy;
• w trakcie leczenia substancjami neurotoksycznymi lub lekami wydalanymi przez nerki (dostosowanie dawki).

Objawy, które powinny skłonić do badania poziomu kreatyniny:

• krwiomocz, skąpomocz, całkowite zatrzymanie moczu;
• silne bóle lędźwiowe;
• zmiany w zabarwieniu lub zapachu moczu;
• obrzęki wokół kostek i na twarzy (worki pod oczami);
• gorączka mogąca towarzyszyć infekcjom nerek;
• nudności i wymioty;
• ogólne osłabienie i zmęczenie;
• problemy z koncentracją;
• suchość i swędzenie skóry;
• częstsze parcie na pęcherz.

Przygotowanie do badania kreatyniny

Należy pozostać na czczo przez 8 do 12 godzin przed pobraniem krwi. Ostatni posiłek powinien być spożyty najpóźniej do godziny 18:00 w dniu poprzedzającym badanie. Należy zrezygnować z tłustych i obfitych posiłków oraz alkoholu, aby nie wpływać negatywnie na wyniki.

W dniu badania można wypić szklankę wody. Nie zaleca się spożywania kawy, herbaty oraz innych napojów. Należy również unikać intensywnego wysiłku fizycznego na co najmniej 24 godziny przed badaniem.

Badanie najlepiej przeprowadzić rano, co pozwala na uzyskanie najbardziej wiarygodnych wyników.

Kreatynina normy

Prawidłowe stężenie kreatyniny we krwi wynosi od 53 do 115 µmol/l (0,6–1,3 mg/dl). Wartości te mogą się różnić w zależności od płci, masy mięśniowej oraz diety. U mężczyzn stężenie jest zazwyczaj wyższe niż u kobiet.

Niska kreatynina 

Niski poziom kreatyniny we krwi, który wynosi poniżej 0,6 mg/dl, zazwyczaj nie jest powodem do niepokoju i często wskazuje na prawidłową funkcję nerek. Może być spowodowany przez:

• restrykcyjne diety, szczególnie te ubogie w białko;
• niską masą mięśniową, szczególnie u seniorów czy osób z dystrofią mięśniową;
• przyjmowanie niektórych leków, takich jak sterydy czy leki moczopędne;
• ciążę, ze względu na występowanie zjawiska hiperfiltracji kłębuszkowej.

W przypadku stwierdzenia niskiego poziomu kreatyniny zaleca się konsultację z lekarzem w celu oceny ogólnego stanu zdrowia i ewentualnych dodatkowych badań.

Wysoka kreatynina 

Podwyższony poziom kreatyniny (powyżej 1,3 mg/dl) jest często sygnałem problemów z funkcjonowaniem nerek. Przyczyny wysokiej kreatyniny obejmują:

• niewydolność nerek,
• ostre uszkodzenie nerek, 
• przewlekłe choroby nerek
• niskie nawodnienie organizmu,
• intensywna aktywność fizyczna,
• niektóre leki mogą powodować wzrost poziomu kreatyniny jako efekt uboczny.

Wyniki badania kreatyniny w surowicy krwi

W przypadku nieprawidłowych wyników badania zaleca się konsultację z lekarzem w celu dokładnego ich omówienia. Specjalista jest w stanie dokładnie ocenić wyniki w kontekście ogólnego stanu zdrowia pacjenta, historii choroby oraz innych przeprowadzonych badań.

Więcej informacji na temat odbioru wyników badań znajdziesz TUTAJ >>

Dowiedz się więcej:

• Kreatynina - co to jest, kiedy badać, jakie są normy?
• Badania na nerki